alexmandis - ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ - Παράλληλοι Βίοι

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ ΒΙΟΙ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ – ΚΑΙΣΑΡΑΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ο Αλέξανδρος στην καταγωγή, από την πλευρά του πατέρα του, ήταν απόγονος του Ηρακλή ( του γενάρχη των Μακεδόνων ) από τον Κάρανο ( ιδρυτή της Μακεδονικής δυναστείας ) και, από την πλευρά της μητέρας του, ήταν απόγονος του Αιακού ( του γιου του Δία και της Αίγινας που, μαζί με το Μίνωα και το Ροδάμανθυ, ήταν κριτές των ψυχών στον Άδη ) από το Νεοπτόλεμο.
Λέγεται λοιπόν ότι ο Φίλιππος γνώρισε την Ολυμπιάδα, κόρη του βασιλιά των Μολοσσών της Ηπείρου, στη Σαμοθράκη το 357 π.Χ. Πολύ μικρή και δύστροπη η Ολυμπιάδα, τελικά υπέκυψε στην έντονη προσωπικότητα του Φιλίππου. Αδελφός της Ολυμπιάδας ήταν ο Αρρύβας, βασιλιάς της Ηπείρου, μετά το θάνατο του πατέρα της Ολυμπιάδας. Ήρθε χρησμός από το θεό που πρόσταζε το Φίλιππο να θυσιάζει στον Άμμωνα ( Δία ) και να τον σέβεται ۠ και ότι εκείνος ( ο Φίλιππος ) θα χάσει το ένα του μάτι – η απώλεια του οφθαλμού του Φιλίππου κατά την πολιορκία της Μεθώνης της Πιερίας το 356 π.Χ. θεωρήθηκε ως τιμωρία του, γιατί είδε τις περιπτύξεις του θεού Δία με τη σύζυγό του Ολυμπιάδα για τη γέννηση του Αλέξανδρου.
Έτσι λοιπόν γεννήθηκε ο Αλέξανδρος τον Ιούλιο του 356 π.Χ. Την ημέρα της γέννησής του συνέβησαν τρία σημαντικά γεγονότα : 1. Πυρπολήθηκε ο ναός της Άρτεμης στην Έφεσο, ένα από τα εφτά θαύματα του κόσμου, από τον Ηρόστρατο ( για να τον γράψει η Ιστορία ), 2. τα άλογα του Φιλίππου πήραν την πρώτη νίκη στους Ολυμπιακούς αγώνες και 3. νικήθηκαν οι Ιλλυριοί από το Μακεδόνα στρατηγό Παρμενίωνα.
Όσες φορές αναγγελλόταν ότι ο Φίλιππος είχε κυριεύσει ένδοξη πόλη ή είχε πετύχει σημαντική νίκη, δε χαιρόταν και πολύ που το άκουγε ο Αλέξανδρος, λέγοντας : « Όλα θα τα καταλάβει πρώτος ο πατέρας μου και για μένα δε θα αφήσει τίποτε το μεγάλο και λαμπρό ». Δεν επιθυμούσε ηδονή και πλούτο αλλά αρετή και δόξα. Ο Αλέξανδρος επιθυμούσε να παραλάβει εξουσία που να μην έχει χρήματα ούτε χλιδές και απολαύσεις, αλλά να έχει αγώνες και πολέμους και πεδία δόξας.
Και όταν ο Φιλόνικος ο Θεσσαλός έφερε το Βουκεφάλα στο Φίλιππο για να τον αγοράσει και κατέβηκαν στην πεδιάδα για να δοκιμάσουν το άλογο και φαινόταν ότι ήταν άγριο, αφού ούτε αναβάτη δεχόταν, ούτε υπάκουε στη φωνή κανενός, αλλά αγρίευε στη φωνή όλων, καθώς διέταξε ο Φίλιππος να τον απομακρύνουν ως αδάμαστο, ο Αλέξανδρος που ήταν παρών έπεισε τελικά τον πατέρα του να προσπαθήσει ο ίδιος να το δαμάσει. Ο Αλέξανδρος έτρεξε αμέσως προς το άλογο και έπιασε τα χαλινάρια του, το έστρεψε προς τον ήλιο, γιατί κατάλαβε ότι, βλέποντας να πέφτει η σκιά του μπροστά και να κινείται, τρόμαζε. Και αφού το πλησίασε λίγο και το χάιδεψε, επειδή έβλεπε να είναι γεμάτο θυμό και αγριάδα, αφού έβγαλε ήσυχα τη χλαμύδα, με ένα πήδημα το καβάλησε με ασφάλεια. Και αφού τράβηξε ελαφρά με τα λουριά το χαλινάρι, το έσφιξε χωρίς χτύπημα και σπιρούνι ۠ και όταν είδε ότι το άλογο σταμάτησε την αγριάδα, το χούγιαξε και το άφησε να τρέξει, φωνάζοντας τώρα δυνατότερα και χτυπώντας το και με τα πόδια στην κοιλιά του. Τότε όλοι έβγαλαν αλαλαγμούς ( χαράς ), ενώ ο Φίλιππος λέγεται ότι και δάκρυσε από τη χαρά του και, μόλις κατέβηκε ο Αλέξανδρος από το άλογο, τον φίλησε και του είπε : « Παιδί μου, αναζήτησε βασιλεία αντίστοιχη με τον εαυτό σου ۠ γιατί η Μακεδονία δε σε χωράει ».
Ο Φίλιππος προσκάλεσε το πιο ονομαστό και σοφό από τους φιλοσόφους, τον Αριστοτέλη, για τη διαπαιδαγώγηση του γιου του. Την πόλη των Σταγίρων, από την οποία καταγόταν ο Αριστοτέλης, που είχε καταστραφεί από τον ίδιο ( το Φίλιππο ), ο Αλέξανδρος την ξαναέχτισε και αποκατέστησε όσους από τους πολίτες είχαν εξοριστεί ή είχαν γίνει δούλοι. Ο Αριστοτέλης έμαθε στον Αλέξανδρο και την τέχνη της ιατρικής.
Όταν ο Φίλιππος ήταν σε εκστρατεία στο Βυζάντιο το 340 π.Χ., ο Αλέξανδρος ήταν 16 χρονών και, παραμένοντας κυρίαρχος των πραγμάτων και της σφραγίδας στη Μακεδονία, κατέστρεψε τους Μαίδους ( λαό της Θράκης, κοντά στον Έβρο ποταμό
) που επαναστάτησαν και, κυριεύοντας την πόλη τους έδιωξε τους βαρβάρους και, φέρνοντας να κατοικήσουν εκεί ανάμεικτοι άνθρωποι, την ονόμασε Αλεξανδρούπολη. Στη μάχη πάλι της Χαιρώνειας, το 338π.Χ. ( 2 χρόνια μετά ), εναντίον των Ελλήνων ήταν παρών και πήρε μέρος ως διοικητής του ιππικού της αριστερής πτέρυγας και λέγεται ότι πρώτος διέσπασε το ιερό λόχο των Θηβαίων.
Ανέλαβε λοιπόν τη βασιλεία στα 20 του χρόνια, γεμάτη μεγάλους φθόνους και φοβερά μίση και κινδύνους από παντού. Την άνοιξη του 335 π.Χ. ο Αλέξανδρος τακτοποίησε την ασφάλεια των βορείων συνόρων της Μακεδονίας, υποτάσσοντας τους Τριβαλλούς και Ιλλυριούς, τους Θράκες, τους Γέτες κ.λπ. μέχρι τον Ίστρο ποταμό. Μετά πολιόρκησε τη Θήβα ۠ οι νεκροί της ήταν πάνω από 6.000. Έπειτα με τους Αθηναίους ήρθε σε συνδιαλλαγή. Τους απάλλαξε από κάθε κατηγορία, αλλά συμβούλευσε την πόλη να έχει στραμμένη την προσοχή της στις εξελίξεις, γιατί, αν συνέβαινε κάτι κακό σ` αυτόν, αυτή θα αναλάμβανε την εξουσία στην Ελλάδα.
Στη μάχη στο Γρανικό ποταμό, το Μάιο του 334 π.Χ. ο Αλέξανδρος έδειξε ιδιαίτερη τόλμη και, πριν ακόμη παραταχθούν οι Πέρσες, όρμησε στο βαθύ ποτάμι. Αποτέλεσμα ήταν οι Πέρσες να τραπούν σε φυγή – αφού βέβαια έγινε σφοδρή μάχη.
Μετά από αυτά ο Δαρείος πήρε θάρρος ( από ένα όνειρο που είδε ) καταλογίζοντας δειλία στον Αλέξανδρο, γιατί καθυστέρησε πολύ καιρό στην Κιλικία. Όμως η καθυστέρηση οφειλόταν σε αρρώστια, που άλλοι την αποδίδουν σε υπερκόπωση και άλλοι λένε ότι λούστηκε στα παγωμένα νερά του ποταμού Κύδνου. Ο Δαρείος κατευθύνθηκε προς την Κιλικία και συνάμα ο Αλέξανδρος προς τη Συρία εναντίον του. Ο Μακεδόνας βασιλιάς, υστερώντας από τους βαρβάρους στον αριθμό τόσο πολύ, δεν επέτρεψε σ` εκείνους να τον περικυκλώσουν, αλλά ο ίδιος τους χτύπησε από τις πτέρυγες, τρέποντας πάλι σε φυγή τους Πέρσες που είχαν παραταχθεί απέναντί του ( τραυματίστηκε με ξίφος στο μηρό ). Και αφού νίκησε λαμπρά και συνέτριψε πάνω από 110.000 εχθρούς, δε συνέλαβε το Δαρείο που πρόφτασε να απομακρυνθεί πέντε στάδια, πήρε το άρμα του και το τόξο του και γύρισε πίσω.
Στο φαγητό ο Αλέξανδρος ήταν πολύ εγκρατής και στο κρασί ήταν λιγότερο φίλος από ό,τι πιστευόταν. Γιατί από τη δράση δεν τον κρατούσε μακριά ούτε το κρασί ούτε ο ύπνος ούτε κάποιο παιχνίδι ή γάμος ή θέαμα, όπως τους άλλους στρατηγούς. Τα ( ελεύθερα ) πρωινά σηκωνόταν και θυσίαζε στους θεούς, μετά έπαιρνε το πρόγευμα και έπειτα γέμιζε τη μέρα του κυνηγώντας ή γράφοντας ή διαβάζοντας. Και όταν γύριζε στη σκηνή έμπαινε στο λουτρό και μετά άρχιζε να παίρνει το δείπνο. Το ποτό το παράτεινε σε ώρα για πολύ λόγω φλυαρίας.
Μετά τη μάχη στην Ισσό, αφού έστειλε ανθρώπους του στη Δαμασκό, πήρε τα χρήματα και τα πράγματα και τα παιδιά και τις γυναίκες των Περσών. Και τότε για πρώτη φορά οι Μακεδόνες γνώρισαν το χρυσό και το ασήμι και το βαρβαρικό τρόπο ζωής.
Σε αυτό το σημείο ( μετά την Ισσό ) ο Αλέξανδρος έκρινε αρχικά σωστό να αποκτήσει ισχύ στη θάλασσα. Αμέσως λοιπόν οι βασιλείς ήρθαν και του παραχώρησαν την Κύπρο και τη Φοινίκη, εκτός από την Τύρο. Η Τύρος καθυστέρησε το βασιλιά 7 μήνες, όπου και την πολιόρκησε.
Μετά την Τύρο, ισχυρότατη αντίσταση πρόβαλε η πόλη της Παλαιστίνης Γάζα. Ο Αλέξανδρος τραυματίστηκε στον ώμο, αλλά κατάφερε να υποτάξει την πόλη. Στέλνοντας πολλά από τα λάφυρα στην Ολυμπιάδα και την Κλεοπάτρα και στους φίλους, έστειλε και στον παιδαγωγό του Λεωνίδα ( πριν τον Αριστοτέλη ) 500 τάλαντα λιβάνι και 100 τάλαντα σμύρνα.
Έπειτα ο Αλέξανδρος μπήκε στην Αίγυπτο και, αφού χάραξε τα σύνορα της Αλεξάνδρειας, κατευθύνθηκε προς το ναό του Άμμωνος Διός. Η πορεία προς το ναό του Δία ήταν μεγάλη και με πολλές δυσκολίες και ταλαιπωρίες και με δύο κινδύνους : τον έναν από την έλλειψη νερού, πράγμα που δημιουργεί έρημο, που χρειάζεται πολλές μέρες να τη διασχίσει κανείς, και τον άλλον ( κίνδυνο ) από το νοτιά, το δυνατό αέρα που παλιότερα έφερε μεγάλη ανεμοθύελλα. Όταν τελικά έφτασε ο Αλέξανδρος στον ιερό τόπο, ρώτησε το Δία αν τον είχε ξεφύγει κάποιος από τους δολοφόνους του πατέρα του και έπειτα ρώτησε για την εξουσία που είχε ۠ ο Δίας τότε χρησμοδότησε πως όλα τα έχει καθορίσει.
Όταν γύρισε από την Αίγυπτο στη Φοινίκη πρόσφερε στους θεούς θυσίες και διοργάνωσε πομπές και αγώνες κυκλικών χορών και θεάτρου. Και όταν ο Δαρείος έστειλε επιστολή στον Αλέξανδρο και φίλους να παρακαλέσουν να πάρει ως αντάλλαγμα για τους αιχμαλώτους 10.000 τάλαντα και να γίνει φίλος και σύμμαχος, παίρνοντας όλη την περιοχή μέχρι τον Ευφράτη και τη μία από τις κόρες του για γυναίκα, το ανακοίνωσε στους φίλους του ۠ ο Παρμενίωνας είπε : « Εγώ, αν ήμουν Αλέξανδρος, θα τα έπαιρνα αυτά », ο Αλέξανδρος απάντησε : « Κι εγώ το ίδιο, αν ήμουν Παρμενίωνας ». Και προς το Δαρείο έγραψε ότι, αν ερχόταν κοντά του, θα έβρισκε κάθε μορφής φιλάνθρωπη περιποίηση, αλλιώς ο ίδιος θα βάδιζε εναντίον του.
Ο Αλέξανδρος, αφού υπόταξε όλη την περιοχή εκεί δυτικά από τον Ευφράτη, προχωρούσε εναντίον του Δαρείου με 40.000 πεζούς και 7.000 ιππείς, ενώ οι δυνάμεις του Δαρείου ήταν 1 εκατομμύριο πεζοί, 40.000 ιππείς, 200 δρεπανηφόρα άρματα και πολεμικοί ελέφαντες. Η μεγάλη μάχη με τον Πέρση βασιλιά έγινε στα Γαυγάμηλα.
Ο Δαρείος είχε το στρατό του ένοπλο, κάνοντας επιθεώρηση υπό το φως των πυρσών, και ο Αλέξανδρος ήταν έξω από τη σκηνή του με το μάντη Αρίστανδρο, κάνοντας απόρρητες τελετές και προσφέροντας θυσία στο Φόβο, ενώ οι Μακεδόνες κοιμούνταν. Οι στρατηγοί του Αλέξανδρου, ακούγοντας δυνατό βουητό και λογαριάζοντας το τεράστιο πλήθος των Περσών, πήγαν να πείσουν το βασιλιά τους να επιτεθεί τη νύχτα. Και ο Αλέξανδρος είπε : « Δεν κλέβω τη νίκη » ۠ γιατί έκρινε ότι ο Δαρείος δε θα σταματούσε να πολεμά από έλλειψη όπλων και στρατού, αλλά μόνο όταν χάσει το θάρρος του και την ελπίδα, ταπεινωμένος ολοκληρωτικά με αδιαμφισβήτητη ήττα.
Έπειτα από σφοδρή μάχη, ο Αλέξανδρος επιτέθηκε εναντίον του ίδιου του Δαρείου και της συνοδείας του ۠ ο Πέρσης βασιλιάς φοβήθηκε πολύ και τράπηκε σε φυγή, επειδή όμως δεν ήταν εύκολο να κάνει στροφή με το άρμα και οι ρόδες είχαν φρακάρει πάνω στα τόσα πολλά πτώματα και τα άλογα, ο Δαρείος άρχισε να τρέχει, εγκαταλείποντας το άρμα και τα όπλα και έπειτα, ανεβαίνοντας σε μια φοράδα, τράπηκε σε φυγή.
Ο Αλέξανδρος μετά από τη μάχη στα Γαυγάμηλα έγινε βασιλιάς της Ασίας. Και θυσίαζε στους θεούς μεγαλόπρεπα και στους φίλους δώρισε πλούτη και σπίτια και ηγεμονίες. Και γενναιόδωρος προς τους Έλληνες, ανακοίνωσε με επιστολή ότι καταλύονται όλα τα τυραννικά τους πολιτεύματα και θα ζουν πολιτικά αυτόνομοι. Έπειτα εισέβαλλε στη Βαβυλώνα, η οποία του δήλωσε αμέσως υποταγή. Και μετά τη Βαβυλώνα υπόταξε τα Σούσα.
Εκείνες τις μέρες ο Αλέξανδρος εξορμούσε εναντίον του Δαρείου για να συγκρουσθεί πάλι μαζί του ۠ έμαθε όμως ότι είχε συλληφθεί από το Βήσσο. Και από την καταδίωξη, που ήταν επίπονη και μακράς διάρκειας, κατακουράστηκαν οι περισσότεροι, προπαντός στην περιοχή χωρίς νερό. Εκεί τον συνάντησαν κάποιοι Μακεδόνες που κουβαλούσαν πάνω στα μουλάρια νερό μέσα σε ασκιά από το ποτάμι και, όταν είδαν τον Αλέξανδρο καταμεσήμερο να υποφέρει από τη δίψα, αμέσως γέμισαν ένα κράνος και του το προσέφεραν. Ο Αλέξανδρος έδωσε πίσω το κράνος χωρίς να πιει, αλλά ευχαριστώντας τους ανθρώπους είπε : « Αν πιω μόνο εγώ θα δυσανασχετήσουν οι άλλοι ». Όταν οι ιππείς είδαν την εγκράτεια και τη μεγαλοψυχία του βασιλιά τους, χτυπούσαν τα άλογά τους για συνέχεια της πορείας ۠ γιατί πίστευαν για τους εαυτούς τους ότι ούτε κουράζονται, ούτε διψούν, ούτε γενικά είναι θνητοί, όσο θα έχουν τέτοιο βασιλιά.
Και βρέθηκε ο Δαρείος με δυσκολία μέσα σε μια αρμάμαξα γεμάτος τραύματα από πολλά χτυπήματα με ακόντιο, ελάχιστη ώρα πριν ξεψυχήσει ۠ όμως ζήτησε να πιει λίγο νερό και, καταπίνοντας το κρύο νερό, είπε στον Πολύστρατο που του το πρόσφερε : « Αυτή είναι η τελευταία από όλες τις δυστυχίες μου, φίλε, να ευεργετηθώ δηλ. και να μη μπορώ να ανταποδώσω την ευεργεσία, αλλά θα σου ανταποδώσει τη χάρη ο Αλέξανδρος, και στον Αλέξανδρο οι θεοί για την καλοσύνη του απέναντι στην οικογένειά μου, στον οποίο δίνω το δεξί μου χέρι ( συγχαίρω ) μέσω εσένα ». Αφού είπε αυτά και πιάστηκε από το χέρι του Πολύστρατου, ξεψύχησε. Όταν κατέφθασε και ο Αλέξανδρος στενοχωρήθηκε φανερά με το θλιβερό γεγονός και, αφού έβγαλε τη χλαμύδα του, την έριξε πάνω στο σώμα του και τον σκέπασε. Έπειτα το σώμα του Δαρείου, στολισμένο με βασιλική μεγαλοπρέπεια, το έστειλε στην μητέρα του, και τον αδελφό του Εξάρθη τον συμπεριέλαβε στους εταίρους του.
Μετά έχουμε το περιστατικό με το Φιλώτα, ο οποίος σκοτώθηκε από τους Μακεδόνες με εντολή του Αλέξανδρου, επειδή συνομωτούσε εναντίον του ۠ και την ίδια τύχη είχε και ο πατέρας του Φιλώτα, ο Παρμενίωνας.
Μετά από αυτά έχουμε το περιστατικό με τον Κλείτο, ο οποίος θανατώθηκε από τον ίδιο τον Αλέξανδρο, που ήταν μεθυσμένος και πολύ οργισμένος με το στρατηγό του. Και καθώς ο Κλείτος έπεσε με πόνο και βογκητό, ξεθύμανε ο Αλέξανδρος, αλλά μόλις συνήλθε και είδε τους φίλους του να στέκονται άφωνοι, πρόλαβε να τραβήξει τη λόγχη από το νεκρό Κλείτο και, επιχειρώντας να πλήξει μ` αυτήν το λαιμό του, τον συγκράτησαν οι σωματοφύλακες, του έπιασαν τα χέρια και τον μετέφεραν γρήγορα στο θάλαμο.
Τη νύχτα ο βασιλιάς την πέρασε άσχημα κλαίγοντας και την επόμενη μέρα, εξαντλημένος από τους θρήνους, δε φώναζε άλλο, αλλά έβγαζε μόνο βαρείς αναστεναγμούς ۠ οι φίλοι του φοβήθηκαν που δεν ακουγόταν και μπήκαν μέσα στη σκηνή του βίαια. Έφεραν μέσα στη σκηνή και το φιλόσοφο Καλλισθένη ( συγγενή του Αριστοτέλη ) και τον Ανάξαρχο τον Αβδηρίτη. Ο Καλλισθένης ήπια προσπαθούσε να ηρεμήσει τον Αλέξανδρο, ο Ανάξαρχος όμως είπε : « Δε γνωρίζεις ότι ο Δίας είχε δίπλα στο θρόνο του τη Δίκη και τη Θέμιδα, για να είναι θεμιτό και δίκαιο το καθετί που γίνεται από όποιον ασκεί την εξουσία; » Με κάτι τέτοια λόγια ο Ανάξαρχος ανακούφισε τον πόνο του Αλέξανδρου, όμως έκανε το χαρακτήρα του ύστερα χειρότερο και πιο παράνομο σε πολλά.
Τώρα ο Αλέξανδρος σχεδίαζε να περάσει το ποτάμι προς την Ινδία. Στις μάχες εκεί ο βασιλιάς αντιμετώπισε πολλούς κινδύνους και τραυματίστηκε λόγω της νεανικής του παράτολμης δράσης ۠ τη μεγαλύτερη όμως ζημιά στο στράτευμα την προκάλεσαν η έλλειψη τροφίμων και το άσχημα κλίμα του τόπου. Μετά τη νίκη του με τον Πώρο, τον ίδιο ο Αλέξανδρος τον έκανε σατράπη της περιοχής.
Ύστερα από τη μάχη με τον Πώρο ψόφησε και ο Βουκεφάλας – όχι αμέσως αλλά αργότερα – λόγω γήρατος και μεγάλης ταλαιπωρίας ( ψόφησε σε ηλικία 30 χρονών ). Ο Αλέξανδρος λυπήθηκε πολύ και, αφού έχτισε πόλη προς τομή του αλόγου του κοντά στον Υδάσπη, την ονόμασε Βουκεφαλία.
Ο πόλεμος όμως εναντίον του Πώρου κούρασε πολύ τους Μακεδόνες και λειτούργησε ανασταλτικά για τη συνέχεια της προέλασης στην Ινδία. Γιατί, αφού επικράτησαν με κόπο εναντίον αυτού, αντέδρασαν δυναμικά στον Αλέξανδρο, που τους πίεζε να διαβούν και το Γάγγη ποταμό, όταν έμαθαν ότι το πλάτος του ήταν 32 στάδια και το βάθος του 100 οργιές. Γιατί τους περίμεναν οι βασιλείς των Γανδαριτών και των Πραισίων με 80.000 καβαλάρηδες και 200.000 πεζούς και με 8.000 άρματα ( μάχης ) και 6.000 μάχιμους ελέφαντες.
Αρχικά λοιπόν ο Αλέξανδρος από τη λύπη και την οργή του αποσύρθηκε και κλείστηκε στη σκηνή του, χωρίς να αισθάνεται καμία ευχαρίστηση για όσα είχε πετύχει, αν δεν περνούσε το Γάγγη, αλλά ταυτίζοντας την επιστροφή με ομολογία ήττας. Επειδή όμως και οι φίλοι του τον παρηγορούσαν εύλογα και οι στρατιώτες με κλάματα και φωνές μαζεύονταν έξω από τις πόρτες της σκηνής και τον παρακαλούσαν, λύγισε και συμφώνησε για την επιστροφή – άλλωστε οι θυσίες που έκανε καθημερινά δεν έβγαιναν ευνοϊκές.
Βέβαια ο γυρισμός δεν ήταν χωρίς πόλεμο, αλλά με επιθέσεις στις πόλεις. Στους Μαλλούς, τους γενναιότερους των Ινδών, ο Αλέξανδρος λίγο έλειψε να χάσει την ζωή του. Μετά από 7 μήνες στη θάλασσα, οι Μακεδόνες πέρασαν την έρημο της Γεδρωσίας σε 70 μέρες, ύστερα από πολλούς κόπους και αρρώστιες, αφήνοντας πίσω τους πολλούς νεκρούς, εξαιτίας της έλλειψης νερού στην έρημο.
Μετά από αυτά ο Αλέξανδρος επιθύμησε να πλεύσει προς τον Ευφράτη και έπειτα, διαπλέοντας την Αραβία και την Αφρική, μέσα από τις Ηράκλειες Στήλες, να μπει στη ν εσωτερική Μεσόγειο θάλασσα. Αλλά η εκστρατεία προς τα πάνω είχε εξελιχθεί πολύ κουραστική, και το τραύμα στους Μαλλούς και η μεγάλη φθορά της στρατιάς στη Γεδρωσία, συντέλεσαν στο να μην πιστεύουν στη σωτηρία τους, και οι υπήκοοί του έδειξαν τάσεις αποστασίας και, γενικά, ξέσπασε σε όλα σάλος και ανατρεπτικές διαθέσεις. Ο Αλέξανδρος, ιδίως μετά το θάνατο του Ηφαιστίωνα, ήταν άκεφος και απελπισμένος σχετικά με τους θεούς και καχύποπτος απέναντι στους φίλους του.
Ο Αριστόβουλος γράφει ότι, καθώς ο Αλέξανδρος είχε υψηλό πυρετό και δίψασε πολύ, ήπιε κρασί ۠ και από αυτό έπαθε παράκρουση και πέθανε στις 30 του μηνός Δαισίου.
Στο βιβλίο λοιπόν των καθημερινών καταγραφών του στρατοπέδου, έτσι έχουν καταγραφεί τα σχετικά με την αρρώστια : Στις 18 του μηνός Δαισίου κοιμήθηκε στο χώρο του λουτρού λόγω του πυρετού. Την επόμενη μέρα, αφού λούστηκε, επέστρεψε στο θάλαμο και πέρασε όλες τις ώρες παίζοντας κύβους με το Μήδιο. Έπειτα, λούστηκε το βράδυ, πρόσφερε θυσία στους θεούς και, ξαπλωμένος στο χώρο του λουτρού, ξεκουραζόταν με το Νέαρχο και τους φίλους του, ακούγοντας τα σχετικά με τον περίπλου και τη Μεγάλη θάλασσα. Στις 21 του μηνός, αφού έκανε τα ίδια, ανέβασε πολύ τον πυρετό και τη νύχτα υπέφερε πολύ ۠ και την επόμενη μέρα ψήθηκε στον πυρετό. Μεταφέρθηκε από εκεί και ξάπλωσε κοντά στη μεγάλη κολυμπήθρα, όπου συζήτησε με τους στρατηγούς για τη διοίκηση των ταγμάτων που δε διέθεταν αρχηγούς, για να τοποθετήσουν δοκιμασμένους. Στις 24 του μηνός με πολύ υψηλό πυρετό ξανασηκώθηκε και θυσίασε ۠ στους ανώτατους αξιωματικούς έδωσε διαταγή να μείνουν στην αυλή του και στους ταξίαρχους και πεντακοσίαρχους να διανυκτερεύσουν έξω. Στις 25 του μηνός μεταφέρθηκε στο παλάτι απέναντι, κοιμήθηκε λίγο, αλλά ο πυρετός δεν έπεσε ۠ και όταν ήρθαν εκεί οι στρατηγοί, παρέμενε αμίλητος ۠ όμοια και στις 27 του μηνός.
Γι` αυτό νόμισαν οι Μακεδόνες ότι είχε πεθάνει και κραύγαζαν συγκεντρωμένοι έξω από τις πύλες και εξανάγκασαν τους εταίρους να ανοίξουν τις πύλες και αφού ανοίχτηκαν, όλοι παρέλασαν μπροστά από το κρεβάτι του, ένας ένας ξεχωριστά, μόνο με τους χιτώνες τους ( χωρίς όπλα ). Στις 28 ( Ιουνίου ), περίπου την ώρα του δειλινού, ο Αλέξανδρος ξεψύχησε ( 323 π.Χ.).
Υποψία για δηλητηρίαση τότε δεν εκφράστηκε από κανέναν, αλλά μετά από 6 χρόνια λένε ότι, αφού έγινε καταγγελία, η Ολυμπιάδα σκότωσε πολλούς. Οι περισσότεροι όμως υποστηρίζουν ότι όλα τα σχετικά με τη δηλητηρίαση είναι μυθοπλασίες και υπάρχει γι` αυτό σπουδαία απόδειξη, το ότι δηλ., καθώς ξέσπασε διαφωνία ανάμεσα στους στρατηγούς για την ταφή και η σωρός παρέμεινε για πολλές μέρες χωρίς τις απαραίτητες φροντίδες διατήρησης σε τόπους πολύ ζεστούς και πνιγηρούς, δεν έδειξε κανένα σημείο τέτοιας φθοράς, αλλά παρέμεινε καθαρή και ζωηρή ( στο χρώμα ).
Η Ρωξάνη τύχαινε τότε να είναι έγκυος και γι` αυτό τη σέβονταν πολύ οι Μακεδόνες. Και επειδή φθονούσε τη Στάτειρα ( την κόρη του Δαρείου ), την παραπλάνησε με πλαστή επιστολή να την επισκεφτεί, και αφού ήλθε με την αδερφή της, τις σκότωσε και τα πτώματα τα έριξε μέσα σε πηγάδι και το βούλωσε, με τη σύμφωνη γνώμη και σύμπραξη του Περδίκα.

ΙΟΥΛΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡΑΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στη βιογραφία του Γάιου Ιουλίου Καίσαρα ( 104 – 44 π.Χ. ) ο Πλούταρχος αρχίζει με το κυνηγητό του Σύλλα εναντίον του, καθώς ( ο Σύλλας ) επιχειρεί να τον χωρίσει από τη σύζυγό του και να τον παντρέψει με την κόρη του, διαβλέποντας περισσότερο την ισχυρή του ανέλιξη. Ο Καίσαρας, έχοντας καταφύγει για να σωθεί, επιστρέφει αργότερα στη Ρώμη, όπου ξεδιπλώνει τις μεγάλες του ικανότητες στην πολιτική και τις πολεμικές συγκρούσεις.
Ο λαός βλέπει στο πρόσωπο του Καίσαρα ένα φιλολαϊκό ηγέτη και τον αναδεικνύει με χαρά και ικανοποίηση στα υψηλά αξιώματα της πόλης, ως εκφραστή της δημοκρατικής παράταξης. Η γενναιοδωρία του απέναντι στο λαό ήταν απροσμέτρητη και η εκτόξευση της δημοτικότητάς του ραγδαία. Φυσικός διάδοχος της παράταξης του Μάριου, αναδείχτηκε στρατηγός και ανέλαβε πρώτη δράση στην επαρχία της Ιβηρίας. Οι εύστοχες πολιτικές του συμμαχίες με τους ισχυρούς άνδρες της εποχής του, Πομπηίο και Κράσσο, τον ανέβασαν στο αξίωμα του υπάτου, και στη συνέχεια οι Γαλατικοί πόλεμοι στη Βρετανία, στην Ιλλυρία, την Ασία, την Αίγυπτο, έχουν παράλληλες πτυχές με τη δράση του Αλέξανδρου, ιδιαίτερα από άποψης προσωπικής του συμμετοχής στην πρώτη γραμμή, με συνέπεια να έχει το στρατό του πλήρως αφοσιωμένο στο πρόσωπό του. Γρήγορα όμως επήλθε ρήξη ανάμεσα στον Καίσαρα και τον Πομπηίο και η Ρώμη βρέθηκε σε νέο εμφύλιο πόλεμο ( 49 – 45 π.Χ.), που οδήγησε στην επιβολή και επικράτηση του Καίσαρα και στη μονοκρατία ή δικτατορία του νικητή στη Ρώμη με κατάργηση της Συγκλήτου.
Η ισχυρή φιλία του με τον Αντώνιο, ο πόλεμος στην Αίγυπτο, ο έρωτάς του με την Κλεοπάτρα, οι πόλεμοι στην Ισπανία εναντίον των παιδιών του Πομπηίου, έχουν επαυξήσει τη δύναμή του, αλλά και την υποψία στη Ρώμη ότι θα ενεργήσει ανατρεπτικά για τη Σύγκλητο. Ο θρίαμβός του στη Ρώμη μετά τη νίκη εναντίων των παιδιών του Πομπηίου στενοχώρησε το Ρωμαϊκό λαό, αλλά δεν τον απέτρεψε να αναδείξει τον Καίσαρα ισόβιο δικτάτορα. Το βλέμμα του Καίσαρα ήταν διαρκώς στραμμένο σε νέες κατακτήσεις, οραματιζόμενος να απλώσει το Ρωμαϊκό κράτος μέχρι την Κασπία θάλασσα.
Παράλληλα, πέρα από τους πολέμους, σχεδίαζε μεγάλα αναπτυξιακά έργα στη Ρώμη και την ευρύτερη περιοχή. Όμως « το όνομα του βασιλιά ήταν μισητό στους Ρωμαίους » και το πολίτευμά τους αδιαπραγμάτευτο. Σύννεφα απειλητικά για τη ζωή του Καίσαρα σωρεύτηκαν όταν θεωρήθηκε ότι περιφρονεί τη Σύγκλητο και τους δημάρχους. Αυτό όπλισε το χέρι του Βρούτου, εξαιρετικά ευνοούμενού του, και στις 15 Μαρτίου του 44 π.Χ. άφησε την τελευταία του πνοή στα σκαλιά του Βουλευτηρίου της Ρώμης. Μάταια ο Αρτεμίδωρος προσπάθησε να τον ενημερώσει την έσχατη στιγμή για τη σχεδιαζόμενη σε βάρος του δολοφονία.

ΚΕΙΜΕΝΟ

Η αιτία της απέχθειας του Καίσαρα προς το Σύλλα {( 138 – 78 π.Χ.) αρχικά υπαρχηγός του Μάριου } ήταν η συγγένεια του με το Μάριο {( 155 – 86 π.Χ.) αρχηγός της δημοκρατικής παράταξης } ۠ η αδερφή δηλ. του πατέρα του Καίσαρα Ιουλία ήταν σύζυγος του Μάριου του πρεσβύτερου, από την οποία γεννήθηκε ο Μάριος ο νεότερος, ξάδερφος του Καίσαρα. Ο Σύλλας εναντιώθηκε και συνέλαβε στην αποτυχία του. Όταν η είδηση μεταφέρθηκε στον Καίσαρα, ο ίδιος κρυβόταν για πολύ καιρό.
Ο Καίσαρας από την Ελλάδα πήγε στη Ρώμη και αγαπήθηκε από το λαό. Λέγεται ότι πριν ανέλθει σε κάποιο αξίωμα χρωστούσε 1.300 τάλαντα. Καθώς στην πόλη υπήρχαν δύο κόμματα, από το Σύλλα με μεγάλη δύναμη και του Μάριου, που ήταν ταπεινωμένο και διασπασμένο, ο Καίσαρας θέλησε να το αναζωπυρώσει και να το εκσυγχρονίσει.
Ο Καίσαρας αμέσως μετά τη στρατηγία του πήρε την επαρχία της Ιβηρίας. Γεφύρωσε με φιλία την αντιπαλότητα που υπήρχε ανάμεσα στον ίδιο και στους Πομπηίο και Κράσσο και καρπώθηκε για τον εαυτό του τη δύναμη των δύο ανδρών ۠ ακόμη, άλλαξε το πολίτευμα χωρίς να το αντιληφθούν. Ο Καίσαρας και ο Πομπηίος συνεργάστηκαν αρχικά για την κατάλυση της αριστοκρατίας, έπειτα όμως συγκρούστηκαν μεταξύ τους.
Όμως ο Καίσαρας, μέσα από τη φιλία του Κράσσου και του Πομπηίου, εκλέχτηκε ύπατος. Και αφού ανέλαβε την εξουσία, αμέσως έφερε προς ψήφιση νόμους που δεν άρμοζαν σε ύπατο αλλά σε κάποιον εξτρεμιστή δήμαρχο. Όμως ο χρόνος των πολέμων που έκανε, ήταν σα να έκανε άλλη αρχή και ακολούθησε άλλο δρόμο στη ζωή και σε καινούργια πράγματα, ανέδειξε αυτόν πολεμιστή και στρατηλάτη. Γιατί, αν και δεν πολέμησε πάνω από 10 χρόνια στη Γαλατία, κυρίευσε ολοκληρωτικά πάνω από 800 πόλεις και υπόταξε 300 έθνη. Οι στρατιώτες ήταν τώρα εξαιρετικά αφοσιωμένοι και πρόθυμοι στον Καίσαρα.
Ο Καίσαρας κέρδισε αυτή την εμπιστοσύνη του στρατού αρχικά με το να επιβραβεύει και να τιμά αφειδώς, αποδεικνύοντας ότι δε συγκεντρώνει πλούτη από τους εχθρούς για προσωπική του απόλαυση και καλοπέραση, αλλά σωρεύει και τα φυλάει κοντά του ως κοινά άθλα για την ανδραγαθία. Έπειτα αναλάμβανε εκούσια κάθε κίνδυνο και δεν απέφευγε κανέναν κόπο. Γιατί, αν και ήταν πολύ αδύνατος και με λευκή και απαλή σάρκα και με πονοκεφάλους και προδιάθεση επιληψίας, δε θεώρησε την αρρώστια ως πρόφαση για μαλθακή ζωή, αλλά την εκστρατεία ως θεραπεία της αρρώστιας.
Ο πρώτος από τους Κελτικούς πολέμους έγινε εναντίον των Ελβηττίων και Τιγυρίνων. Δεύτερο πόλεμο ο Καίσαρας έκανε εναντίον των Γερμανών για να προασπίσει τους Κέλτες. Και αφού πέτυχε λαμπρή νίκη εναντίον τους, αφού τους καταδίωξε 400 στάδια μέχρι το Ρήνο ποταμό, γέμισε όλη αυτή την πεδιάδα με 80.000 νεκρούς και λάφυρα. Μετά από λίγο οι Βέλγοι, οι πιο ισχυροί από τους Κέλτες, που κατείχαν το 1 / 3 από την έκταση όλης της Κελτικής, επαναστάτησαν ۠ και αυτούς ο Καίσαρας εξόντωσε με πείσμα και δυσκολία.
Όταν τα πληροφορήθηκε αυτά η Σύγκλητος, πήρε απόφαση να θυσιάζουν στους θεούς επί 15 μέρες και να γιορτάζουν χωρίς να κάνουν τίποτε άλλο. Ο Καίσαρας, αφού διευθέτησε καλά τα θέματα στη Γαλατία, πέρασε το χειμώνα και πάλι ασχολημένος με τα θέματα της Ρώμης. Έπειτα, επιστρέφοντας στο στρατό του, αναλαμβάνει μεγάλο πόλεμο στην Κελτική, γιατί δύο μεγάλα Γερμανικά έθνη ( Ουσίπες και Τεντερίτες ) επαναστάτησαν. Και αυτούς τους υπόταξε.
Η εκστρατεία του πάλι εναντίον των Βρετανών ήταν ονομαστή για την τόλμη του. Έτσι απλώθηκε η ηγεμονία των Ρωμαίων πέρα από την οικουμένη. Τον καιρό εκείνο στάλθηκε επιστολή στον Καίσαρα που έγραφε για το θάνατο της κόρης του, η οποία πέθανε επάνω στη γέννα, στο πλευρό του Πομπηίου. Στη Γαλατία σημειώθηκαν πάλι ξεσηκωμοί τους οποίους κατέστειλε ο Ρωμαίος δικτάτορας.
Ο Καίσαρας ήθελε να εξοντώσει τον Πομπηίο και ο Πομπηίος τον Καίσαρα. Ο Καίσαρας μέσα σε 60 μέρες έγινε κυρίαρχος σε όλη την Ιταλία χωρίς να χυθεί σταγόνα αίματος. Έπειτα εξεστράτευσε στην Ιβηρία, αποφασίζοντας να απομακρύνει ( από εκεί ) τους πρεσβευτές του Πομπηίου. Ο Καίσαρας τώρα προκαλούσε τον Πομπηίο. Η στρατιά του τελευταίου όμως απείλησε με σκοτωμούς αυτή του Καίσαρα, ο οποίος λίγο έλειψε να χάσει τη ζωή του. Ο Καίσαρας είχε ηττηθεί. Και αντιστράφηκαν οι ρόλοι της καταδίωξης.
Οι δύο στρατοί αντιπαρατάχτηκαν ξανά. Σε αυτή την αναμέτρηση ο Καίσαρας έτρεψε σε φυγή τον Πομπηίο – ο οποίος μετά παραδόθηκε στην Αίγυπτο και σκοτώθηκε. Τους περισσότερους αιχμαλώτους ο Καίσαρας τους ενέταξε στα τάγματά του ۠ και σε πολλούς από τους επιφανείς Ρωμαίους εγγυήθηκε τη ζωή τους, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Βρούτος ( ο οποίος αργότερα δολοφόνησε τον Καίσαρα ). Ο Καίσαρας άρχισε να καταδιώκει τον Πομπηίο. Και όταν έφτασε στην Αλεξάνδρεια ήρθε η πληροφορία για το θάνατο του Πομπηίου.
Ο Καίσαρας επιτέθηκε στην Αίγυπτο και νίκησε. Και αφού άφησε την Κλεοπάτρα να βασιλεύει στην Αίγυπτο και μετά από λίγο να του γεννάει γιο που οι Αλεξανδρινοί τον ονόμασαν Καισαρίωνα, ξεκίνησε εναντίον της Συρίας.
Μετά τους θριάμβους πρόσφερε στο στρατό μεγάλα δώρα και ψυχαγωγούσε το λαό με θεάματα και συμπόσια, οργανώνοντας και αγώνες μονομάχων και ναυμάχων ανδρών. Και αφού έγιναν όλα αυτά και αφού αναδείχθηκε δικτάτορας ξανά και ύπατος για τέταρτη φορά, εξεστράτευσε στην Ιβηρία εναντίον των παιδιών του Πομπηίου.
Η μάχη δόθηκε κοντά στην πόλη Μούνδα. Αποχωρώντας μετά την ισχυρή μάχη, είπε προς τους φίλους ότι πολλές φορές αγωνίστηκε για τη νίκη, αλλά τότε πρώτη φορά για τη ζωή του. Από τα παιδιά του Πομπηίου ο νεότερος γλίτωσε.
Αυτός ήταν και ο τελευταίος πόλεμος του Καίσαρα. Ο θρίαμβος όμως που τελέστηκε γι` αυτόν λύπησε τους Ρωμαίους όσο τίποτε άλλο. Γιατί δεν είχε νικήσει αλλόφυλους ηγεμόνες ούτε βαρβάρους βασιλείς, αλλά εξόντωσε τα παιδιά και ολόκληρη τη γενιά ενός άνδρα πάρα πολύ σπουδαίου μεταξύ των Ρωμαίων.
Ο Καίσαρας ξαναέστησε τα γκρεμισμένα αγάλματα του Πομπηίου. Ενώ οι φίλοι του τον συμβούλευαν να έχει σωματοφύλακες και προθυμοποιούνταν πολλοί γι` αυτό, δεν τους άκουσε, λέγοντας ότι είναι προτιμότερο να πεθάνει μία φορά, παρά να περιμένει το θάνατο συνέχεια.
Ο Βρούτος – στρατηγός του Καίσαρα – ήταν αυτός που κατέλυσε τους διαδοχικούς βασιλείς και παρέδωσε την εξουσία από τη μοναρχία στη Βουλή και στο λαό. Και από τις τότε στρατηγίες πήρε από τον Καίσαρα τη σπουδαιότερη και επρόκειτο να εκλεγεί ύπατος μετά από τέσσερα χρόνια.
Κάποιος μάντης ενημέρωσε τον Καίσαρα να φυλαχτεί από μεγάλο κίνδυνο την ημέρα του μήνα Μαρτίου που οι Ρωμαίοι τη λένε Ειδούς ۠ ο Καίσαρας ειρωνεύτηκε το μάντη, όμως ύστερα και από άλλα σημάδια και όνειρα, ο βασιλιάς είχε κυριευτεί από υποψία και φόβο. Ο Βρούτος, κρατώντας το χέρι του Καίσαρα, τον οδηγούσε ( έξω από το σπίτι ) για τη συνέλευση της Συγκλήτου ۠ και ένας ξένος δούλος που επιδίωκε να τον συναντήσει, επειδή δεν το μπορούσε από τα σπρωξίματα γύρω από εκείνον και τον πολύ κόσμο, μπαίνοντας με την επιμονή του στο σπίτι, παραδόθηκε στην υπηρέτρια του βασιλιά, ζητώντας να τον φυλάξει ώσπου να επιστρέψει ο Καίσαρας, γιατί είχε να του πει σοβαρά πράγματα. Ο Αρτεμίδιος ο Κνίδιος, ο Έλληνας σοφιστής, ήλθε κρατώντας σε ένα σημειωματάριο αυτά που ήθελε να του αναφέρει. Βλέποντας όμως τον Καίσαρα να παραλαμβάνει το κάθε σημείωμα και να το παραδίδει στους υπηρέτες του, πήγε πολύ κοντά του και του είπε : « Αυτό, Καίσαρα, διάβασέ το μόνος σου και αμέσως ». Αφού λοιπόν το πήρε ο Καίσαρας, δεν πρόλαβε να το διαβάσει λόγω του πλήθους που τον συναντούσε, αν και το επιδίωξε πολλές φορές και, κρατώντας το στο χέρι και φυλάγοντας μόνο εκείνο, μπήκε στη Σύγκλητο.
Όταν κάθισε ο Καίσαρας στη θέση του, μετά από λίγο ο Τίλλιος έπιασε την τήβεννο αυτού ( του Καίσαρα ) και του την έβγαλε από τον τράχηλο, αυτό ακριβώς που ήταν και το σύνθημα να δράσουν. Πρώτος ο Κάσκας επιφέρει με το ξίφος του χτύπημα στον αυχένα, όχι θανατηφόρο ούτε βαθύ. Ξαφνικά όλοι τρομοκρατήθηκαν. Και από αυτούς που είχαν προετοιμάσει το φόνο, περικυκλωμένος ο Καίσαρας, δεχόταν από παντού χτυπήματα και ξίφη στο πρόσωπο ۠ ο Βρούτος τον χτύπησε στο υπογάστριο – με 23 μαχαιριές δολοφονήθηκε ο Καίσαρας.
Την επόμενη μέρα η Σύγκλητος αποφάσισε αμνηστία και συμφιλίωση για όλους, ακόμη εξέδωσε ψήφισμα να τιμούν τον Καίσαρα ως θεό και να μην αλλάξουν το παραμικρό από εκείνα που θεσμοθέτησε αυτός κατά την άσκηση της εξουσίας του, και στο Βρούτο και στους γύρω του μοίρασε επαρχίες ώστε να νομίζουν όλοι ότι σταθεροποιήθηκε η κατάσταση. Αλλά όταν οι πολίτες είδαν το σώμα του Καίσαρα να μεταφέρεται μέσα από την αγορά ακρωτηριασμένο από τα χτυπήματα, ο πόνος τους ξέφυγε από κάθε κόσμια εκδήλωση και τάξη, άναψαν εκεί και έκαψαν το σώμα του, και αφού πήραν αναμμένους δαυλούς, έτρεχαν προς τα σπίτια των δολοφόνων για να τα πυρπολήσουν και άλλοι έψαχναν παντού στην πόλη για να συλλάβουν και να σκοτώσουν τους άνδρες. Κανένας από αυτούς δε βρέθηκε στο δρόμο τους, αλλά όλοι είχαν κρυφτεί καλά. Ο Βρούτος και ο Κάσκος μετά από λίγες μέρες αποχώρησαν από την πόλη.
Πέθανε λοιπόν ο Καίσαρας σε ηλικία 56 χρονών. Ο Κάσσιος, αφού ηττήθηκε στους Φιλίππους, αυτοκτόνησε με εκείνο το ξίφος που χρησιμοποίησε εναντίον του Καίσαρα. Ο Βρούτος δεν έπεσε πολεμώντας στους Φιλίππους, αλλά αφού οι δυνάμεις του τράπηκαν σε φυγή, αφού κατέφυγε σε κάποιο απόκρημνο μέρος, έμπηξε το ξίφος στο στέρνο του.-