alexmandis - ΟΜΗΡΟΣ

ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΡΑΨΩΔΙΕΣ Α-Ω

Η πρώτη ραψωδία της ομηρικής Ιλιάδας αρχίζει με προοίμιο, στο οποίο ο ποιητής επικαλείται τη βοήθεια της Μούσας για να τραγουδήσει την οργή του Αχιλλέα εναντίον του Αγαμέμνονα. Και το έπος αρχίζει με την ικεσία του ιερέα Χρύση, που έρχεται με λύτρα για να ελευθερώσει την αιχμαλωτισμένη κόρη του. Ο Αγαμέμνονας τον διώχνει με σκληρό τρόπο. Ο ιερέας επικαλείται τη βοήθεια του Απόλλωνα, απομακρύνεται και παρακαλεί το θεό του να εκδικηθεί τους Έλληνες. Η οργή του Απόλλωνα εκδηλώνεται αμέσως με τα θανατηφόρα βέλη του. Τότε με πρωτοβουλία του Αχιλλέα γίνεται συνέλευση του στρατού. Ο Αχιλλέας ζητά εκεί από το μάντη Κάλχα να τους φανερώσει την αιτία της οργής του θεού και τον διαβεβαιώνει ότι θα τον προστατέψει από κάθε εναντίον του ενέργεια. Ο Κάλχας λέει ότι ο θεός είναι θυμωμένος επειδή ο Αγαμέμνονας έδιωξε τον ιερέα Χρύση. Ο Αχιλλέας, κρατώντας την υπόσχεσή του, τον υπερασπίζεται και προχωρεί σε έντονη αντιδικία με τον Αγαμέμνονα. Ο Αχιλλέας είναι έτοιμος να σκοτώσει τον Αγαμέμνονα, αλλά τον συγκρατεί η αποτρεπτική συμβουλή της Αθηνάς. Στην αντιδικία των δυο αρχηγών παρεμβαίνει ο γεροντότερος της Τρωικής εκστρατείας, ο βασιλιάς της Πύλου Νέστορας. Ο Αχιλλέας αποσύρεται από τη συνέλευση λέγοντας πως, αν ο Αγαμέμνονας δώσει στον ιερέα Χρύση τη Χρυσηίδα, τότε και ο ίδιος θα δώσει τη δική του αιχμαλωτισμένη Βρισηίδα στον Αγαμέμνονα, αλλά δε θα του επιτρέψει να πάρει τίποτε άλλο απ`όσα κέρδισε στον πόλεμο. Στη συνέχεια γίνεται προετοιμασία επιστροφής της Χρυσηίδας στον Χρύση και ο Αγαμέμνονας παίρνει τη Βρισηίδα. Το στενοχωρημένο Αχιλλέα συναντά στην ακτή η νηρηίδα μητέρα του Θέτιδα, που του υπόσχεται να ζητήσει από το Δία τιμωρία του Αγαμέμνονα. Ακολουθεί η επιστροφή της Χρυσηίδας και στην πόλη Χρύσα γίνονται θυσίες και γλέντι. Στο μεταξύ η Θέτιδα ανεβαίνει στον Όλυμπο και συνομιλεί με το Δία για το αίτημα του γιου της. Μετά την αναχώρηση της από τον Όλυμπο γίνεται φιλονικία ανάμεσα στο Δία και την Ήρα, που προσπαθεί να την παρηγορήσει ο γιος τους Ήφαιστος.
Η Β’ ραψωδία αρχίζει μέσα στη νύχτα. Όλοι κοιμούνται εκτός από το Δία, που θέλει να πραγματοποιήσει την υπόσχεση που έδωσε στη Θέτιδα. Έτσι, εξαπατώντας το θεϊκό υπηρέτη του Όνειρο, τον στέλνει να υποκινήσει τον Αγαμέμνονα σε επίθεση εναντίον των Τρωαδιτών, επειδή τάχα όλοι οι θεοί είναι εναντίον τους. Ο Όνειρος μεταφέρει το μήνυμα στον κοιμισμένο Αγαμέμνονα, που ξεγελιέται και συγκαλεί σύναξη των στρατιωτών. Σ` αυτήν τους λέει πως ο Δίας τον πρόσταξε να λύσει την πολιορκία της Τροίας και να γυρίσει με το στρατό στην Ελλάδα. Οι στρατιώτες, ενθουσιασμένοι με την ιδέα της επιστροφής, τρέχουν αμέσως στα πλοία. Στο σημείο αυτό, με προτροπή της Ήρας, η Αθηνά πηγαίνει στο στρατόπεδο των Ελλήνων και συμβουλεύει τον Οδυσσέα να σταματήσει την κίνηση των στρατιωτών. Στην αρχή της συνέλευσης μιλά πρώτος ο Οδυσσέας, που αναγνωρίζει την κούραση των στρατιωτών από τον πολύχρονο αγώνα, αλλά τους συστήνει να έχουν λίγη υπομονή, για να χαρούν την επαλήθευση παλιάς μαντείας του Κάλχα για κατάληψη της Τροίας το δέκατο χρόνο του πολέμου. Στη συνέχεια μιλά ο Νέστορας, που επιτιμά τους Έλληνες γιατί είναι έτοιμοι να αφήσουν ατέλειωτο το έργο τους, και προτρέπει τον Αγαμέμνονα να αναλάβει πρωτοβουλία, για να φανεί ποιοι έχουν σταθερή μαχητικότητα και ποιοι είναι δειλοί. Τελευταίος μιλά ο Αγαμέμνονας που εγκωμιάζει το Νέστορα, αναγνωρίζει το μερίδιο της ευθύνης του για τη φιλονικία του με τον Αχιλλέα και καλεί τους στρατιώτες να ετοιμαστούν για επίθεση εναντίον της Τροίας. Γίνονται οι προετοιμασίες για τη μάχη με θυσίες και προσευχές. Εδώ παρεμβάλλεται ένας « κατάλογος νέων », μια καταρίθμηση των πλοίων που πήραν μέρος στην Τρωική εκστρατεία με κατονομασία των κυβερνητών τους. Καθώς οι ελληνικές δυνάμεις προχωρούν για επίθεση, η θεά Ίριδα, σταλμένη από το Δία, πηγαίνει στον Πρίαμο και στον Έκτορα και τους συμβουλεύει να ετοιμαστούν για μάχη. Εδώ παρεμβάλεται κατάλογος Τρωαδιτών και συμμάχων τους ηγετών.
Η Γ’ ραψωδία αρχίζει με παράλληλη κίνηση των τρωικών και των ελληνικών στρατευμάτων. Όταν πλησιάζουν οι δυο στρατοί και ο Πάρης αντικρύζει το Μενέλαο, τρομάζει και χώνεται μέσα στο στρατό του. Ο ‘Εκτορας επιτιμά τον αδελφό του για τη δειλία του. Ο Πάρης δέχεται την κατάκριση του αδελφού του και ζητά να γίνει πρόταση στους Έλληνες για μονομαχία του με το Μενέλαο, από την έκβαση της οποίας θα κριθεί η τύχη της αρπαγμένης Ελένης και όλου του πολέμου. Ο Έκτορας αναλαμβάνει πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή της μονομαχίας αυτής, ο Μενέλαος τη δέχεται και ετοιμάζονται θυσίες και όρκοι. Η θεά Ίριδα αναγγέλει στην Ελένη την επικείμενη μονομαχία κι εκείνη βγαίνει αμέσως από τον οικιακό χώρο της και βιαστικά φτάνει στις Σκαιές πύλες του τρωικού τείχους για να παρακολουθήσει τη μονομαχία ανάμεσα στον παλιό και στο νέο άντρα της. Ο Πρίαμος και οι γέροντες, που βρίσκονταν ήδη εκεί, ρωτούν την Ελένη για τα ονόματα των Ελλήνων αρχηγών που βλέπουν στο πεδίο της μάχης κι εκείνη τους ενημερώνει σχετικά. Γίνονται οι θυσίες και δίνονται όρκοι. Ακολουθεί η μονομαχία Μενέλαου-Πάρη, στην οποία υπερισχύει ο Μενέλαος κι αρχίζει να σέρνει προς τους δικούς του τον Πάρη, αλλά η Αφροδίτη τον σώζει και τον πηγαίνει σπίτι του. Στη συνέχεια η θεά, μεταμορφωμένη σε γερόντισσα, κάνει την Ελένη να γυρίσει στο σπίτι. Ανάμεσά τους γίνεται οξύς διάλογος. Η Ελένη συναντά τον Πάρη και του μιλά περιφρονητικά, αλλά εκείνος δικαιολογείται ότι η ήττα του οφείλεται σε παρεμβολή της Αθηνάς, και την πείθει να πλαγιάσουν. Ο Μενέλαος στο μεταξύ μάταια αναζητά τον Πάρη και ο αδελφός του Αγαμέμνονας ζητά από τους Τρώες να τηρήσουν την ένορκη συμφωνία τους και να αποδεχτούν τη νίκη του Μενέλαου.
Η Δ’ ραψωδία αρχίζει με σύναξη των θεών στον Όλυμπο. Σ` αυτή σημειώνεται διένεξη ανάμεσα στο Δία και στην Ήρα, που κλείνει τελικά με απόφαση να σταλεί η Αθηνά στην Τροία. Η Αθηνά μεταμορφωμένη φτάνει στην Τροία και πείθει τον Τρωαδίτη Πάνδαρο να ρίξει βέλος και να τραυματίσει ελαφρά το Μενέλαο, παραβιάζοντας έτσι την ένορκη συμφωνία. Τον τραυματισμένο Μενέλαο φροντίζει με τις ιατρικές του γνώσεις ο Μαχάονας. Στο μεταξύ αρχίζει να εκδηλώνεται η επίθεση των Τρωαδιτών και ο Αγαμέμνονας προχωρεί σε επιθεώρηση του ελληνικού στρατοπέδου: συναντά διάφορους ηγέτες ( τον Ιδομενέα, τους δυο Αίαντες, το Νέστορα, το Μενεσθέα, τον Οδυσσέα, το Διομήδη ) και ανάλογα με την πολεμική ετοιμότητα ή την αδράνειά τους εκστομίζει κολακευτικούς ή επιτιμητικούς λόγους. Σε λίγο φουντώνει η μάχη. Τους Έλληνες τους συμπαραστέκεται η Αθηνά, τους Τρωαδίτες ο Άρης, η Έριδα και ο Απόλλωνας. Υπάρχουν απώλειες και από τις δύο πλευρές. Σε κάποιο σημείο, όπου φαίνεται να υποχωρούν οι Τρωαδίτες, ακούγεται η φωνή του Απόλλωνα που τους ενθαρρύνει, λέγοντάς τους ότι ο Αχιλλέας απέχει από τη μάχη. Η συμπλοκή ανανεώνεται με νέες απώλειες και από τις δύο πλευρές.
Η Αθηνά προτείνει στον Άρη και τον πείθει να αποσυρθούν στις όχθες του Σκάμανδρου και να αφήσουν να εξελιχθεί η μάχη. Ο Διομήδης, ενθαρρυμένος από την Αθηνά, σκοτώνει το Φηγέα και τρέπει σε φυγή τον Ιδαίο, έπειτα ο Διομήδης τραυματίζεται από τον Πάνδαρο, αλλά κερδίζει και σε άλλες νίκες. Ο Τρωαδίτης Αινείας κάνει τότε ένα διάλογο με τον Πάνδαρο και κινούνται να αντιμετωπίσουν το Διομήδη. Παράλληλο διάλογο κάνει και ο Διομήδης με το συμμαχητή του Σθένελο και σε λίγο αρχίζει η μονομαχία του με τον Πάνδαρο και τον Αινεία, που λήγει με το φόνο του Πάνδαρου και τον βαρύ τραυματισμό του Αινεία, που σώζεται με την παρέμβαση της μητέρας του, της θεάς Αφροδίτης. Ο Διομήδης κυνηγάει τη θεά και την τραυματίζει στο χέρι. Τον Αινεία φροντίζει τώρα ο Απόλλωνας και η Αφροδίτη μεταφέρεται με το αμάξι του Άρη από την Ίριδα στον Όλυμπο, όπου γίνεται θεραπεία του τραύματός της. Ύστερα από νέα επίθεση του Διομήδη, ο Απόλλωνας πηγαίνει τον Αινεία στην Πέργαμο, όπου τον θεραπεύουν η Λητώ και η Άρτεμη. Ο Άρης ξεσηκώνει τους Τρωαδίτες. Ο Λύκιος Σαρπηδόνας κατηγορεί για αδράνεια το γιο του Πρίαμου, Έκτορα. Ο Έκτορας μπαίνει σε δραστηριότητα και σε λίγο, αποθεραπευμένος, ξαναγυρνά ο Αινείας. Η μάχη ανανεώνεται. Ακολουθεί έντονη δράση του Έκτορα και του Άρη, που προκαλεί την παρέμβαση της Ήρας και της Αθηνάς, που αρματώνονται και συναντούν το Δία. Κερδίζοντας τη συγκατάθεση του Δία φτάνουν στην Τροία. Εκεί η Αθηνά εμψυχώνει το Διομήδη, που του επιτρέπει να τραυματίσει τον Άρη. Ο Άρης πηγαίνει στον Όλυμπο και παραπονείται στο Δία. Ο Δίας του μιλάει σκληρά, αποδίδει την ταλαιπωρία του Άρη στην Ήρα και τελικά αναθέτει στον Παιήονα την άμεση θεραπεία του. Σε λίγο επιστρέφουν στον Όλυμπο και οι δυο θεές.
Μετά την αποχώρηση των θεών από το πεδίο της μάχης, οι Έλληνες προξενούν μεγάλες απώλειες στους Τρωαδίτες. Τότε ο γιος του βασιλιά Πρίαμου, Έλενος συμβουλεύει τον Έκτορα να πάει μέσα στην πόλη της Τροίας και να ζητήσει από τη μητέρα τους Εκάβη να κάνει δέηση στο ναό της Αθηνάς για αναχαίτιση των Ελλήνων. Ο Έκτορας εμψυχώνει το στρατό του και αμέσως φεύγει για την Τροία. Όσο ο Έκτορας γυρνάει πίσω προς την Τροία, συναντώνται για να μονομαχήσουν ο Διομήδης και ο Λύκιος Γλαύκος, αλλά αντί μονομαχίας έχουμε ένα διάλογο και ανταλλαγή δώρων μεταξύ τους, καθώς ανακαλύπτουν ότι τους συνδέει παλιά πατρική φιλία. Ο Έκτορας μπαίνει στην Τροία και συναντιέται με τη μητέρα του, Εκάβη. Μετά το διάλογό τους η Εκάβη οργανώνει αμέσως τη δέηση στο ναό της Αθηνάς. Ο Έκτορας στη συνέχεια συναντιέται με τον Πάρη και την Ελένη. Μιλά επιτιμητικά για τον Πάρη και αρνείται διακριτικά την πρόταση της Ελένης να τον περιποιηθεί. Βιαστικά σπεύδει να συναντήσει τη γυναίκα του, Ανδρομάχη και όταν τη βρίσκει αγκαλιά με το μικρό παιδί τους στα τείχη της Τροίας, αναπτύσσεται ένας θερμός διάλογος. Η Ανδρομάχη τον μαλώνει ευγενικά και ο Έκτορας υπογραμμίζει το καθήκον του ως υπερασπιστή της πατρίδας. Παίρνει στα χέρια του το παιδί του και προσπαθεί να παρηγορήσει τη λυπημένη γυναίκα του. Σε λίγο η Ανδρομάχη γυρίζει στο σπίτι της και ο Έκτορας φεύγει. Στο δρόμο συναντά τον Πάρη, ανταλλάσσουν κάποια λόγια μεταξύ τους και φεύγουν μαζί για το πεδίο της μάχης.
Οι Τρωαδίτες προκαλούν απώλειες στους Έλληνες. Η Αθηνά σπεύδει από τον Όλυμπο, συναντά στην Τροία τον Απόλλωνα και συμφωνεί μαζί του να οδηγήσουν σε μονομαχία τον Έκτορα με κάποιον Έλληνα ήρωα. Ο Έλενος, ερμηνεύοντας τη θέληση των θεών, υποδεικνύει στον Πάρη να προτείνει στους Έλληνες μια μονομαχία μαζί με τον αδελφό του, Έκτορα. Κι εκείνος εξαγγέλει την πρόταση στους Έλληνες. Μετά από ένα μικρό δισταγμό των Ελλήνων, ο Μενέλαος ετοιμάζεται να αναμετρηθεί με τον Έκτορα, αλλά τον εμποδίζει ο Αγαμέμνονας. Στους Έλληνες μιλά τότε ο βασιλιάς της Πύλου, ο Νέστορας κι αμέσως φιλοτιμούνται να αντιμετωπίσουν τον Έκτορα εννιά ήρωες. Ο Νέστορας κάνει κλήρωση και ο κλήρος πέφτει στον Αίαντα τον Τελαμώνιο. Η μονομαχία διεξάγεται με κοντάρια και πέτρες, αλλά δεν αναδεικνύεται νικητής. Τότε δυο κήρυκες, από την πλευρά των Τρωαδιτών ο Ιδαίος και από την πλευρά των Ελλήνων ο Ταλθύβιος, καθώς πλησιάζει η νύχτα επιβάλουν τερματισμό της μονομαχίας, που κλείνει με ανταλλαγή δώρων μεταξύ των δύο μονομάχων. Στο ελληνικό στρατόπεδο γίνεται θυσία και στο γεύμα ο Νέστορας προτείνει να γίνει περισυλλογή και ταφή των νεκρών και να χτιστούν προστατευτικοί πύργοι. Οι Τρωαδίτες έχουν σύναξη. Σ` αυτήν ο Αντήνορας προτείνει να δώσουν πίσω την Ελένη, αλλά στην πρότασή του εναντιώνεται ο Πάρης. Την άλλη μέρα ο Ιδαίος μεταφέρει στους Έλληνες την πρόταση του Πάρη να τους δώσει όσα πήρε παίρνοντας την Ελένη, όχι όμως την ίδια. Με λόγο του Διομήδη η πρόταση δε γίνεται δεκτή. Ακολουθεί η περισυλλογή των νεκρών και από τις δύο πλευρές και το χτίσιμο τείχους από τους Έλληνες. Ο Ποσειδώνας αντιδρά για την ενέργεια αυτή των Ελλήνων, αλλά ο Δίας τον καθησυχάζει. Η έβδομη ραψωδία τελειώνει με δείπνο και στα δύο στρατόπεδα.
Η Θ’ ραψωδία της ομηρικής Ιλιάδας αρχίζει με σύναξη των θεών στον Όλυμπο. Ο Δίας με κατηγορηματικές απειλές ζητά από τους θεούς να σταματήσουν να βοηθούν τα δύο αντίμαχα στρατόπεδα. Παρεμβαίνει η Αθηνά δείχνοντας το ενδιαφέρον της για τους Έλληνες και μαλακώνει το Δία, που αμέσως φεύγει για την Τροία. Η μάχη ανανεώνεται και η νίκη γέρνει προς την πλευρά των Τρωαδιτών. Αρχίζει η φυγή των Ελλήνων. Ο Διομήδης και ο Νέστορας αναλαμβάνουν δράση κατά των Τρωαδιτών, αλλά παρεμβαίνει ο Δίας ρίχνοντας κεραυνό στα άλογα του Διομήδη. Ο Έκτορας μιλάει με έπαρση και παρακινεί τους συμπολεμιστές του για την τελική επίθεση. Ο Αγαμέμνονας παρακαλεί το Δία να γλιτώσει τους Έλληνες από τον αφανισμό. Ο Δίας ευσπλαχνίζεται τους Έλληνες και περνούν σε αντεπίθεση. Στη διάρκεια της επίθεσης δρα ιδιαίτερα και τραυματίζεται ο Τεύκρος, αδελφός του Τελαμώνιου Αίαντα. Ο Δίας ξαναδίνει δύναμη στους Τρωαδίτες και οι Έλληνες υποχωρούν. Τότε,βλέποντας η Ήρα και η Αθηνά την τροπή της μάχης, πηγαίνουν στην Τροία. Ο Δίας ματαιώνει την παρέμβασή τους με εντολή που δίνει στην Ίριδα και επιστρέφει στον Όλυμπο. Εκεί διαπληκτίζεται με την Ήρα, ενώ η αγανακτισμένη Αθηνά μένει βουβή .Το τέλος της ημέρας δίνει ευχαρίστηση στους Έλληνες. Σε συγκέντρωση των Τρωαδιτών ο Έκτορας εμψυχώνει τους συμπολεμιστές του. Οι Τρωαδίτες αλαλάζουν από χαρά, κάνουν θυσίες και βάζουν σκοπιές, και η νύχτα φωτίζεται από τις φωτιές που ανάβουν στο στρατόπεδό τους.
Η Ι` ραψωδία αρχίζει με σύναξη των Ελλήνων, στην οποία μιλούν ο Αγαμέμνονας, ο Διομήδης και ο Νέστορας.Ο πρώτος εκφράζεται με απογοήτευση για την έκβαση του πολέμου, ο δεύτερος κατηγορώντας τον τονίζει τη δική του διάθεση να συνεχίσει τον πόλεμο και ο τρίτος προτείνει να γίνει κάποια ευρύτερη σύσκεψη των Ελλήνων ηγετών για να υιοθετηθεί η σωστότερη άποψη. Στη συγκέντρωση που ακολουθεί μιλά πρώτος ο Νέστορας και προτείνει να επιχειρηθεί εξευγενισμός του θυμωμένου Αχιλλέα. Απαντώντας του ο Αγαμέμνονας παραδέχεται το σφάλμα που έκανε, αποδέχεται την πρόταση του Νέστορα και δείχνει έτοιμος να επανορθώσει, προσφέροντας πολλά δώρα και εκδηλώνοντας την πρόθεσή του να τον κάνει γαμπρό του. Ο Νέστορας προτείνει τα ονόματα εκείνων που θα αποτελέσουν την αποστολή εξευνισμού του Αχιλλέα. Όταν σε λίγο η αποστολή συναντά τον Αχιλλέα έξω από τη σκηνή του, εκείνος τους υποδέχεται ευγενικά και τους περιποιείται με συμπόσιο. Μιλώντας τότε ο Οδυσσέας αναφέρεται στις δυσκολίες των Ελλήνων και ζητά τη βοήθειά του, μεταφέροντας τις προτάσεις του Αγαμέμνονα. Απαντώντας του ο Αχιλλέας επιμένει στην αποχή του από τον πόλεμο και δε δέχεται τα δώρα που του προσφέρει τώρα ο βασιλιάς. Μιλά για την προοπτική της δικής του μοίρας και δείχνει έτοιμος να γυρίσει στην πατρίδα του. Τότε μιλά ο παιδαγωγός του Φοίνικας : αναφέρεται στην προσωπική ζωή του και του ζητά να χαλαρώσει το θυμό του, επιστρατεύοντας παλιότερα μυθικά δεδομένα. Η απάντηση του Αχιλλέα είναι αρνητική. Τότε παίρνει το λόγο ο Αίαντας, που λέει στον Οδυσσέα να γυρίσουν πίσω, κάνοντας μια τελευταία έκκληση στον Αχιλλέα. Απαντώντας ο Αχιλλέας δείχνει την αδιαφορία του για την τύχη των Ελλήνων και απλώς σημειώνει ότι θα δραστηριοποιηθεί μόνο όταν ο Έκτορας φτάσει μπροστά στη σκηνή του. Η αποστολή επιστρέφοντας ανακοινώνει με λόγο του Οδυσσέα τη θέση του Αχιλλέα και με τελικό λόγο του Διομήδη γίνονται σπονδές και οι Έλληνες κοιμούνται.
Η Κ` ραψωδία αρχίζει με μια συνομιλία του Αγαμέμνονα και του Μενέλαου μέσα στη νύχτα. Έτσι αγρυπνώντας, συζητούν για το ενδεχόμενο να στείλουν κάποιο κατάσκοπο στο τρωικό στρατόπεδο και συμφωνούν να καλέσουν για συζήτηση για το θέμα αυτό διάφορους Έλληνες ηγέτες. Ο Αγαμέμνονας βρίσκει ξυπνητό το Νέστορα και του ζητά να επιθεωρήσουν μαζί τις νυχτερινές βάρδιες του ελληνικού στρατοπέδου. Ο Νέστορας δείχνει πρόθυμος να το κάνει και κατηγορεί το Μενέλαο επειδή εικάζει ότι κοιμάται, αλλά ο Αγαμέμνονας συνηγορεί υπέρ του αδελφού του. Στη συνέχεια ξυπνούν τον Οδυσσέα και το Διομήδη και γίνεται συνέλευση των Ελλήνων αρχηγών. Σ` αυτήν ο Νέστορας προτείνει να σταλούν κατάσκοποι στο τρωικό στρατόπεδο για να πάρουν πληροφορίες για τις προθέσεις των Τρωαδιτών. Πρώτος βάζει υποψηφιότητα ο Διομήδης και στη συνέχεια δείχνουν προθυμία συμμετοχής πολλοί ήρωες. Ο Νέστορας προτείνει στο Διομήδη να διαλέξει ένα σύντροφο κι εκείνος διαλέγει τον Οδυσσέα. Ξεκινώντας οι δυο ήρωες βλέπουν ένα νυχτοκόρακα που τους έστειλε η Αθηνά, δέονται στη θεά και προχωρούν. Με πρωτοβουλία του άγρυπνου Έκτορα γίνεται συνέλευση των Τρωαδιτών και σε σχετική πρότασή του για αποστολή κατασκόπου στο ελληνικό στρατόπεδο δείχνει πρόθυμη ανταπόκριση ο Δόλωνας. Στο δρόμο οι δυο Έλληνες συλλαμβάνουν τον Τρωαδίτη, τον ανακρίνουν και, παρά τις παρακλήσεις του, τον θανατώνουν. Στη συνέχεια, έχοντας πάρει σχετική πληροφορία από τον Δόλωνα, ο Διομήδης και ο Οδυσσέας πιάνουν στον ύπνο το νεοφερμένο βοηθό των Τρωαδιτών, βασιλιά των Θρακών Ρήσο, τον σκοτώνουν και αρπάζουν τα άλογά του. Ο Απόλλωνας ξεσηκώνει τους Τρωαδίτες. Οι δυο Έλληνες επιστρέφουν στο στρατόπεδό τους και αφηγούνται τη δράση τους.
Η Λ` ραψωδία της ομηρικής Ιλιάδας αρχίζει με νέα μάχη, που την υποκινεί η θεά Ίριδα σταλμένη από το Δία. Γίνονται προετοιμασίες και από τις δύο πλευρές και η μάχη αναπτύσσεται αμφίρροπη. Με « διοσημία » της Ήρας και της Αθηνάς ξεκινά την « αριστεία » του ο Αγαμέμνονας : σκοτώνει πολλούς Τρωαδίτες και απωθεί τον τρωικό στρατό ως τις Σκαιές πύλες του τρωικού τείχους. Ο Δίας τότε στέλνει με τη θεά Ίριδα μήνυμα στον Έκτορα να ενθαρρύνει τους συμπολεμιστές του και να αναλάβει πρωτοβουλία αντεπίθεσης όταν δει να τραυματίζεται ο Αγαμέμνονας. Ο Έλληνας αρχιστράτηγος σκοτώνει πολλούς, τραυματίζεται, αλλά συνεχίζει τη μάχη και αποτραβιέται μόνο όταν ξεραίνεται η πληγή του και υποφέρει από δυνατούς πόνους. Τότε ο Έκτορας αναλαμβάνει δράση και σκοτώνει πολλούς Έλληνες. Αντίστοιχα κινείται και ο Διομήδης με τον Οδυσσέα. Ο Διομήδης τραυματίζει τον Έκτορα, αλλά και τραυματίζεται από τον Πάρη. Ο Διομήδης αποτραβιέται και ο Οδυσσέας συνεχίζει να πολεμάει και να σκοτώνει εχθρούς. Ο Οδυσσέας ζητά βοήθεια από τους συντρόφους του και σπεύδουν να τον βοηθήσουν ο Αίαντας και ο Μενέλαος. Ο πρώτος προστατεύει τον Οδυσσέα από ένα πλήθος Τρωαδιτών που του έχουν κάνει κλοιό, ο δεύτερος τον βοηθά ν` ανεβεί σε ένα αμάξι. Ο Αίαντας σκοτώνει πολλούς εχθρούς, το ίδιο αντίστοιχα και ο Έκτορας. Ο Πάρης τραυματίζει το Μαχάονα, το γιατρό του ελληνικού στρατοπέδου. Ο Δίας βάζει φόβο στην ψυχή του Αίαντα, που αρχίζει να υποχωρεί, αλλά και κατά διαστήματα να αντιμετωπίζει τους επιτιθέμενους Τρωαδίτες. Κι ενώ ο Αίαντας γυρίζει πίσω, σημειώνεται μια παρέμβαση του Αχιλλέα, καθώς βλέπει το Νέστορα να μεταφέρει τον τραυματισμένο Μαχάονα: στέλνει τον Πάτροκλο στο Νέστορα για να επιβεβαιώσει ό,τι είδε. Στη συνάντηση Πάτροκλου - Νέστορα ο γέροντας βασιλιάς αναφέρει ποιοι Έλληνες αρχηγοί έχουν τραυματιστεί, παραπονείται για την αδιαφορία του Αχιλλέα και θυμάται τα δικά του κατορθώματα όταν ήταν νέος και το πέρασμά του από το παλάτι του Πηλέα, του πατέρα του Αχιλλέα. Τελειώνοντας το μακρόσυρτο λόγο του, τον παρακαλεί να ευαισθητοποιήσει ως φίλος τον Αχιλλέα ή τουλάχιστον να του επιτρέψει να φορέσει ο ίδιος ο Πάτροκλος τα όπλα του φίλου του και να βγει στη μάχη. Στην επιστροφή του ο Πάτροκλος περιποιείται τον τραυματισμένο από τον Πάρη Ευρύπυλο.
Η μάχη συνεχίζεται. Οι Έλληνες υποχωρούν κάτω από την πίεση του Έκτορα και οι Τρωαδίτες φτάνουν στο χαντάκι που περιέβαλλε το τείχος που είχαν χτίσει οι Έλληνες. Ο Τρωαδίτης Πολυδάμας δίνει συμβουλές που τις αποδέχεται ο Έκτορας. Κι ενώ όλοι οι Τρωαδίτες ακολουθούν τον Έκτορα και τον Πολυδάμα στην επίθεση εναντίον του ελληνικού τείχους, ο Τρωαδίτης Άσιος χάνει τη ζωή του, καθώς επιχειρεί να δράσει μεμονωμένα. Μπροστά στο ελληνικό τείχος συμβαίνει μια « διοσημία » : ο Έκτορας αντιδικεί με τον Πολυδάμα για την ερμηνεία της « διοσημίας » και προχωρεί μπροστά, καθώς τον ακολουθούν όλοι. Νέα « διοσημία » ενθαρρύνει τους Τρωαδίτες. Οι δυο Αίαντες από την άλλη πλευρά ενθαρρύνουν τους Έλληνες. Τότε αναπτύσσεται πρωτοβουλία από το σύμμαχο των Τρωαδιτών, το Λύκιο Σαρπηδόνα, που προτρέπει το συμπατριώτη του Γλαύκο να φανούν αντάξιοι της φήμης που έχουν στη χώρα τους. Όταν κάνουν επίθεση στον πύργο που φύλαγε ο Μενεσθέας, αυτός ζητά με μαντατοφόρο τη βοήθεια των δυο Αιάντων. Στο κάλεσμά του ανταποκρίνονται ο Τελαμώνιος Αίαντας και ο αδελφός του Τεύκρος. Ο Τεύκρος τραυματίζει το Γλαύκο, αλλά ο Σαρπηδόνας γκρεμίζει μια έπαλξη του τείχους και ανοίγει κάποιο δρόμο εισβολής στο ελληνικό στρατόπεδο. Ωστόσο, τα δυο αδέλφια αντιστέκονται. Σε λίγο όμως ο Δίας χαρίζει τη νίκη στον Έκτορα, που πηδά πρώτος μέσα στο ελληνικό τείχος και σπάζει τις πύλες. Οι Έλληνες τώρα φεύγουν προς τα πλοία τους.
Στη μάχη που συνεχίζεται μπροστά στα πλοία των Ελλήνων, παρεμβαίνει ο Ποσειδώνας. Ο θεός της θάλασσας, συμπονώντας τους Έλληνες και βλέποντας το Δία να στρέφει τη ματιά του στην περιοχή της Θράκης και να την αποστρέφει από την Τροία, φτάνει στο ελληνικό στρατόπεδο και, μεταμορφωμένος σε μάντη Κάλχα, εμψυχώνει τους δυο Αίαντες και προσπαθεί να φιλοτιμήσει άλλους ηγέτες των Ελλήνων. Η μάχη ανανεώνεται με απώλειες και από τις δύο πλευρές. Ο Ποσειδώνας παρεμβαίνει πάλι, μεταμορφωμένος σε Αιτωλό Θόαντα και εμψυχώνει το βασιλιά των Κρητών Ιδομενέα. Αυτός κάνει διάλογο με το σύντροφό του, Μηριόνη, μπαίνουν στη μάχη και σκοτώνουν πολλούς Τρωαδίτες. Η μάχη εκεί διεξάγεται με ηγέτες αντίστοιχα τον Ιδομενέα και τον Αινεία. Σε λίγο αναπτύσσει αξιόλογη δράση ο Μενέλαος. Η δύσκολη θέση των Τρωαδιτών σ` αυτό το σημείο της μάχης δε γίνεται αντιληπτή από τον Έκτορα. Ο Πολυδάμας προτείνει στον Έκτορα να γίνει σύσκεψη για να αποφασίσουν αν πρέπει να κάνουν τελική επίθεση εναντίον των ελληνικών πλοίων ή να υποχωρήσουν χωρίς άσκοπες απώλειες. Ο Έκτορας δέχεται την πρόταση του Πολυδάμα, τον παρακαλεί να επιμεληθεί για την πραγματοποίηση της σύσκεψης και τρέχει στη μάχη. Συναντιέται με τον Πάρη, πληροφορείται για την τύχη των συμπολεμιστών του και σε λίγο βρίσκεται αντιμέτωπος με τον Αίαντα. Οι δυο ήρωες αντιδικούν φραστικά και αλαλάζουν οι δυο πλευρές των αντιμαχόμενων στρατών.
Η Ξ` ραψωδία της ομηρικής Ιλιάδας ξεκινά με δραστηριότητα του Νέστορα, που αφήνει στη σκηνή του τον τραυματισμένο Μαχάονα και συναντά τους τραυματισμένους Αγαμέμνονα, Διομήδη και Οδυσσέα. Στο διάλογο που αναπτύσσεται μεταξύ τους ο Αγαμέμνονας εκφράζεται απαισιόδοξα για την έκβαση του πολέμου. Ο Νέστορας παραδέχεται ότι η κατάσταση των Ελλήνων είναι πολύ δύσκολη και προτείνει να σκεφτούν τι πρέπει να γίνει. Ο Αγαμέμνονας προτείνει να μπουν στα πλοία τη νύχτα και να φύγουν. Στην πρόταση αυτή αντιδρά έντονα ο Οδυσσέας. Ο Αγαμέμνονας προσπαθεί να δικαιολογήσει την πρότασή του. Ο Διομήδης προτείνει να ξαναμπούν στη μάχη για να δώσουν θάρρος στους αποθαρρυμένους. Η πρόταση του Διομήδη γίνεται δεκτή. Τη στιγμή αυτή παρεμβαίνει ο Ποσειδώνας μεταμορφωμένος σε γέρο: μιλά στον Αγαμέμνονα, του εμπνέει αισιοδοξία και φεύγει με θαυμαστό τρόπο, εμψυχώνοντας τους Έλληνες πολεμιστές. Η Ήρα από τον Όλυμπο χαίρεται βλέποντας τη βοήθεια του Ποσειδώνα στους Έλληνες και δυσανασχετεί με την παραμονή του Δία στην τρωική Ίδη. Έτσι, σχεδιάζει να εξαπατήσει το Δία : στολίζεται και, συνομιλώντας με την Αφροδίτη, της ζητά και παίρνει κάποια ερωτικά θέλγητρα για να σαγηνεύσει το Δία. Φεύγει και φτάνοντας στη Λήμνο συναντά το θεό Ύπνο, τον δελεάζει με υποσχέσεις και πετυχαίνει τη συγκατάθεσή του, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του, να κοιμίσει το Δία. Φτάνουν μαζί στην Τροία. Εκεί η Ήρα συναντά το Δία, τον εξαπατά για το σκοπό της άφιξής της και τελικά ανταποκρίνεται στην ερωτική επιθυμία του. Ο Ύπνος βυθίζει σε ύπνο το Δία και πληροφορεί σχετικά τον Ποσειδώνα. Εκείνος παροτρύνει σε δράση τους Έλληνες και τους ανοίγει το δρόμο της μάχης. Από την άλλη πλευρά ετοιμάζονται οι Τρωαδίτες. Όταν αρχίζει η σύγκρουση ο Αίαντας τραυματίζει τον Έκτορα και οι σύντροφοί του τον μεταφέρουν στην πόλη. Η 14η ραψωδία κλείνει με καταγραφή Τρωαδιτών που σκότωσαν οι Έλληνες.
Ο Δίας ξυπνάει, μαλώνει την Ήρα για την εξαπάτησή του και της επιβάλλει να γυρίσει στον Όλυμπο και να σταματήσει την παρέμβαση του Ποσειδώνα. Η Ήρα συζητά εκεί με τη Θέτιδα, συμβουλεύει τους συγκεντρωμένους εκεί θεούς να μην αντιτάσσονται στη βούληση του Δία και στέλνει την Ίριδα και τον Απόλλωνα στην τρωική Ίδη. Μια στιγμιαία έξαψη του Άρη την καταλαγιάζει η Αθηνά. Με εντολή του Δία η Ίριδα συναντά τον Ποσειδώνα και του μεταφέρει την εντολή του Δία. Εκείνος δυσανασχετεί, αλλά τελικά υποκύπτει. Εξάλλου με εντολή του Δία πάλι ο Απόλλωνας συναντά τον Έκτορα, που έχει συνέλθει κάπως από τον τραυματισμό του και τον ενδυναμώνει. Ο Έκτορας ξαναμπαίνει στη μάχη και οι Έλληνες υποχωρούν με απώλειες. Σε λίγο η παλίνδρομη φορά της μάχης φέρνει τους Τρώες πάλι μπροστά στο ναυτικό στρατόπεδο των Ελλήνων. Στο σημείο αυτό ο Πάτροκλος αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να ξεσηκώσει τον Αχιλλέα να μπει στη μάχη. Η μάχη συνεχίζεται με κύριους πρωταγωνιστές τον Έκτορα από την πλευρά των Τρώων και τους αδελφούς Αίαντα και Τεύκρο από την πλευρά των Ελλήνων. Ο Έκτορας ενδυναμώνεται από το Δία, καθώς αδράχνει από την πρύμνη του ένα πλοίο ελληνικό και προτρέπει τους δικούς του να βάλουν φωτιά στα εχθρικά πλοία. Ο Αίαντας, είτε μιλώντας στους συμπολεμιστές του, είτε προβάλλοντας απεγνωσμένη αντίσταση στους εχθρούς, προσπαθεί να αποσοβήσει την ανεπανόρθωτη καταστροφή με την πυρπόληση των ελληνικών πλοίων από τους ορμητικούς Τρώες.
Οι Τρώες απομακρύνονται από τα πλοία των Ελλήνων και απωθούνται ως τα τείχη τους. Πρωταγωνιστής της ανατροπής είναι αυτή τη φορά ο Πάτροκλος. Ο Πάτροκλος συναντά τον Αχιλλέα, που τον ρωτά γιατί είναι δακρυσμένος. Απαντώντας, ζητά από τον Αχιλλέα, αν δε θέλει να βγει στη μάχη ο ίδιος, να του δώσει τα όπλα του, για να έχουν οι Τρώες την ψευδαίσθηση ότι βγήκε στη μάχη ο Αχιλλέας. Εκείνος του δίνει τα όπλα του και τον συμβουλεύει να περιοριστεί στην απώθηση των εχθρών και να μην επιδιώξει την καταδίωξή τους ως τα τείχη τους. Ενώ η δύναμη του Αίαντα έχει φτάσει στα όρια της εξάντλησής της και το πλοίο του πυρπολείται, ο Πάτροκλος, ύστερα από συστηματική προετοιμασία, αρχίζει την επίθεσή του εναντίον των Τρώων. Ο Αχιλλέας μιλά στους στρατιώτες του και προσεύχεται στο Δία, ζητώντας του να δώσει νίκες στο φίλο του και άβλαβη επιστροφή του στο στρατόπεδο. Η παρουσία του Πάτροκλου εμψυχώνει τους Έλληνες. Ενώ αναπτύσσεται η δράση του Πάτροκλου, προδιαγράφεται ο θάνατος του ισχυρού συμμάχου των Τρώων και γιου του Δία, του Λυκιώτη Σαρπηδόνα. Προηγείται μια συζήτηση ανάμεσα στο Δία και στην Ήρα και η θεά τον πείθει να στέρψει το θάνατο του Σαρπηδόνα. Ακολουθεί η σύγκρουση και ο Πάτροκλος τραυματίζει θανάσιμα το Σαρπηδόνα, που μόλις προφταίνει να ζητήσει από το σύντροφό του Γλαύκο να μη μείνει το σώμα του στα χέρια των εχθρών. Ο τραυματισμένος Γλαύκος θεραπεύεται από την πληγή του με προσευχή που κάνει στον Απόλλωνα και ύστερα τρέχει και ζητά βοήθεια από τον Έκτορα. Ο Έκτορας ανταποκρίνεται και σε λίγο γύρω από το νεκρό Σαρπηδόνα γίνεται μεγάλη μάχη με τελική επικράτηση των Ελλήνων, παίρνοντας και τα όπλα του νεκρού. Εκεί σημειώνεται παρέμβαση του Δία, που βάζει τον Απόλλωνα να μεταφέρει το νεκρό Σαρπηδόνα στην πατρίδα του. Στη συνέχεια ο Πάτροκλος προχωρεί απειλητικά προς τα τείχη της Τροίας, όπου επιχειρεί να τον αποτρέψει από τελική επίθεση ο Απόλλωνας, που παράλληλα ενθαρρύνει τον Έκτορα. Αυτός ξαναμπαίνει στη μάχη. Σκοτώνεται ο ηνίοχός του Κεβριόνης από τον Πάτροκλο και διεξάγεται σφοδρή μάχη γύρω από το νεκρό, που τελικά τον σέρνουν οι Έλληνες. Σε λίγο με επέμβαση του Απόλλωνα σκοτώνεται ο Πάτροκλος και ο Έκτορας τον αποτελειώνει χλευάζοντας τον. Η 16η ραψωδία με τα προφητικά για τον Έκτορα λόγια του ετοιμοθάνατου Πάτροκλου, που εκείνος αμφισβητεί.
Η μάχη συνεχίζεται γύρω από το νεκρό Πάτροκλο. Πρωταγωνιστής στη μάχη αυτή είναι ο Μενέλαος, ο οποίος σκοτώνει τον Τρωαδίτη Εύφοβο, που καυχιέται πως πρώτος χτύπησε τον Πάτροκλο. Σε λίγο φτάνει ο Έκτορας ειδοποιημένος από τον Απόλλωνα και ο Μενέλαος προσφεύγει στον Αίαντα, που την τελευταία στιγμή αποσπά από τον Έκτορα το νεκρό Πάτροκλο. Ο Έκτορας αποσύρεται έχοντας πάρει από το νεκρό τα όπλα του Αχιλλέα. Ο Λυκιώτης Γλαύκος, που νομίζει ότι ο νεκρός Σαρπηδόνας βρίσκεται στα χέρια των Ελλήνων, κατακρίνει τον Έκτορα για τη μη αποτελεσματική προστασία του φίλου του και δηλώνει ότι θα αποσυρθεί με τις δυνάμεις του από τον πόλεμο. Στην απάντησή του ο Έκτορας δικαιολογείται και σε λίγο φοράει τα όπλα του Αχιλλέα για να ξαναμπεί στη μάχη. Στο σημείο αυτό ο Δίας, βλέποντας τον Έκτορα να φορά τα ρούχα του Αχιλλέα, μιλά απερίφραστα για τον επικείμενο θάνατο του Τρωαδίτη ηγέτη. Ο Έκτορας παρακινεί τους συμμάχους του να πάρουν το νεκρό Πάτροκλο δίνοντας υποσχέσεις κι εκείνοι προχωρούν μαζί του. Διεξάγεται τότε σκληρή μάχη γύρω από το νεκρό Πάτροκλο. Ο Απόλλωνας, μεταμορφωμένος, μιλά στον Αινεία κι εκείνος μιλά στον Έκτορα. Η μάχη συνεχίζεται. Στο πλαίσιο αυτής της αναμέτρησης τα ζεμένα στο αμάξι άλογα του Αχιλλέα κλαίνε για το χαμό του Πάτροκλου και ο Δίας τα συμπονάει, ενώ οι Τρώες κάνουν μάταιη απόπειρα να τα πάρουν. Στο σημείο αυτό γίνονται παρεμβάσεις της Αθηνάς και του Απόλλωνα. Τελικά οι Έλληνες παίρνουν και τα άλογα του Αχιλλέα και το νεκρό Πάτροκλο. Ο νεκρός ήρωας μεταφέρεται στο στρατόπεδο των Ελλήνων, που το προστατεύουν αποτελεσματικά οι δυο Αίαντες.
Ενώ ο Αχιλλέας, βλέποντας τους Έλληνες να φεύγουν προς τα πλοία τους, μονολογεί και υποψιάζεται το θάνατο του Πάτροκλου, ο Αντίλοχος έρχεται να του δώσει συνοπτικά το μήνυμα του κακού. Ο Αχιλλέας νιώθει φοβερό πόνο. Στη θάλασσα η μάνα του η Θέτιδα ελεεινολογεί στις αδελφές της Νηρηίδες την τύχη της και τρέχει να συναντήσει το παιδί της. Στη συνάντησή τους ο Αχιλλέας μιλά για το θάνατο του Πάτροκλου και δηλώνει ότι δε θέλει να ζει αν δεν εκδικηθεί τον Έκτορα. Η Θέτιδα τον προειδοποιεί ότι ο θάνατος του Έκτορα θα φέρει και το δικό του θάνατο. Ο Αχιλλέας τονίζει κατηγορηματικά ότι δεν τον νοιάζει ο θάνατός του. Η Θέτιδα κλείνει το διάλογό της, ζητώντας του να μη βγει στη μάχη προτού του φέρει νέα πανοπλία κατασκευασμένη από τον Ήφαιστο. Η Θέτιδα, ζητώντας από τις αδελφές της να πληροφορήσουν για τα καθέκαστα τον πατέρα τους Νηρέα, φεύγει για τον Όλυμπο. Στο μεταξύ διαμορφώνεται κίνδυνος να πέσει στα χέρια των Τρώων ο νεκρός Πάτροκλος από ορμητική επίθεση του Έκτορα. Στο σημείο αυτό γίνεται παρέμβαση της Ήρας και της Αθηνάς. Η πρώτη στέλνει την Ίριδα να ξεσηκώσει τον Αχιλλέα, ενώ η δεύτερη τον εξοπλίζει και του προσδίδει λάμψη στο πρόσωπο που προκαλεί τρόμο στους Τρώες. Η Ήρα επισπεύδει τη δύση του ήλιου και η μάχη σταματά. Τη νύχτα οι Τρώες κάνουν σύναξη. Σ` αυτήν ο Πολυδάμας προτείνει να φύγουν από την πεδιάδα και να κλειστούν στα τείχη τους, που δε θα μπορεί να τα κυριέψει ο Αχιλλέας, αφού οπωσδήποτε θα βγει στη μάχη. Ο Έκτορας απορρίπτει την πρόταση του Πολυδάμα και ζητά από τους Τρώες να εξοπλιστούν και, μόλις ξημερώσει, να κάνουν επίθεση στα πλοία των Ελλήνων. Οι Τρώες δέχονται την πρόταση του Έκτορα με ενθουσιασμό. Στο μεταξύ ο Αχιλλέας μαζί με τους Αργείους θρηνεί το φίλο του και κάνει όλα όσα έκαναν στην εποχή τους για τους νεκρούς. Στον Όλυμπο, όπου έχουν μια μικρή συνομιλία ο Δίας με την Ήρα, η Θέτιδα συναντά τον Ήφαιστο, που θυμάται παλιότερη ευεργεσία της και την καλωσορίζει. Η Θέτιδα του μιλά για το σκοπό της άφιξής της και του ζητά να φτιάξει μια πανοπλία για τον Αχιλλέα. Έτσι, ο Ήφαιστος κατασκευάζει την ασπίδα και τα άλλα όπλα του Αχιλλέα.
Η Θέτιδα συναντά τον Αχιλλέα και του δίνει τα όπλα που κατασκεύασε ο Ήφαιστος. Η Νηρηίδα μητέρα του ήρωα προκαλεί δέος στους Μυρμιδόνες, δημιουργεί με αμβροσία αντισηψία στο πτώμα του Πάτροκλου, ανταποκρινόμενη σε έμμεσο αίτημα του Αχιλλέα και συμβουλεύει το γιο της να καλέσει συνέλευση των Ελλήνων. Στη συνέλευση ο Αχιλλέας μιλώντας πρώτος απευθύνεται στον Αγαμέμνονα και, τονίζοντας ότι η μεταξύ τους διένεξη προκάλεσε πολλά κακά στους Έλληνες, δηλώνει ότι σταματά το θυμό του και ζητά ν` αρχίσει αμέσως μάχη. Μιλώντας δεύτερος ο Αγαμέμνονας, αποδίδει τη διένεξή του με τον Αχιλλέα σε τύφλωση του μυαλού του από θεϊκή επενέργεια και κλείνει το λόγο του με υποσχέσεις για δώρα στον Αχιλλέα. Ο Αχιλλέας ζητά να μην καθυστερήσουν, αλλά παρεμβαίνοντας ο Οδυσσέας προτείνει να γευματίσουν πρώτα οι στρατιώτες και ύστερα να βγουν για μάχη. Ο Αγαμέμνονας βρίσκει συνετή την πρόταση του Οδυσσέα. Ο Αχιλλέας επιμένει για άμεση έναρξη της μάχης. Με νέα παρέμβασή του ο Οδυσσέας επιχειρεί να κερδίσει λίγο χρόνο και σε λίγο μαζί με άλλους φέρνει από τη σκηνή του Αγαμέμνονα πλούσια δώρα για τον Αχιλλέα και τη Βρησηίδα. Ο Αχιλλέας κλείνει τη συνέλευση, αναγνωρίζοντας με τη σειρά του την τύφλωση του μυαλού του και λέγοντας σε όλους να γευματίσουν και να είναι έτοιμοι για μάχη. Όταν γυρίζει στη σκηνή του ο Αχιλλέας θρηνεί τον Πάτροκλο. Ακολουθεί ο εξοπλισμός των Ελλήνων και του Αχιλλέα, που τον έχει ενδυναμώσει η Αθηνά σταλμένη από το Δία. Ο Αχιλλέας συνομιλεί με το άλογό του Ξάνθο, που προμαντεύει το θάνατο του ήρωα.
Η Υ` ραψωδία αρχίζει με συνέλευση των θεών στον Όλυμπο. Σ` αυτήν ο Δίας ανακοινώνει στους θεούς την έξοδο του Αχιλλέα στη μάχη και τους επιτρέπει να βοηθήσουν όποια από τις δύο παρατάξεις θέλουν. Πλήθος από θεούς και θεές κατεβαίνουν στο πεδίο της μάχης και αντιπαρατάσσονται. Ο Αχιλλέας βιάζεται να χτυπηθεί με τον Έκτορα. Ο Απόλλωνας ξεσηκώνει τον Αινεία να ορμήσει εναντίον του Αχιλλέα, παρά τις επιφυλάξεις που εκείνος έχει. Η Ήρα, βλέποντας την ενέργεια του Απόλλωνα, ζητά από την Αθηνά και τον Ποσειδώνα να βοηθήσουν τον Αχιλλέα. Στο μεταξύ συμπλησιάζουν ο Αχιλλέας και ο Αινείας. Μιλώντας του ο Αχιλλέας προκλητικά, του θυμίζει ότι άλλοτε με δυσκολία τον έσωσαν οι θεοί από το κυνήγημα που του είχε κάνει. Απαντώντας του ο Αινείας, αναφέρεται με καμάρι στην καταγωγή του και τον καλεί να σταματήσουν τα λόγια και να χτυπηθούν. Αρχίζει αμέσως μονομαχία ανάμεσα στους δύο άντρες και, καθώς αυτή φτάνει σε κρίσιμο σημείο, παρεμβαίνει ο Ποσειδώνας και μιλώντας στους θεούς, εκφράζει φόβους για την τύχη του Αινεία. Η Ήρα αφήνει το ζήτημα στην εκλογή εκείνου και ο Ποσειδώνας απομακρύνει τον Αινεία από τον τόπο της μονομαχίας και τον αποτρέπει να συγκρουστεί με τον Αχιλλέα, αλλά όταν εκείνος σκοτωθεί, να μη φοβηθεί πια κανέναν Έλληνα. Όταν σκορπάει η ομίχλη που είχε απλώσει ο Ποσειδώνας, ο Αχιλλέας βλέπει να έχει εξαφανιστεί ο Αινείας και υποπτεύεται παρέμβαση των θεών. Και αμέσως προτρέπει τους Έλληνες να προχωρήσουν θαρρετά μαζί του εναντίον των Τρώων. Από την άλλη πλευρά ο Έκτορας ενθαρρύνει τους συμπολεμιστές του. Με παρέμβασή του ο Απόλλωνας αποτρέπει τον Έκτορα να μονομαχήσει με τον Αχιλλέα και τον προτρέπει να βρίσκεται μέσα στο στρατό. Ο Αχιλλέας αναπτύσσει τη δράση του, σκοτώνει πολλούς και τους σαρκάζει, και όταν ο Έκτορας, βλέποντας ότι σκοτώθηκε ένας αδελφός του, βγαίνει να τον αντιμετωπίσει, γίνεται ένας σύντομος διάλογος ανάμεσα στους δύο ήρωες. Η Αθηνά και ο Απόλλωνας σώζουν αντίστοιχα τον Αχιλλέα και τον Έκτορα από καίρια πλήγματα. Και η εικοστή ραψωδία κλείνει με επιθέσεις του Αχιλλέα και σκοτωμούς άλλων Τρώων.
Ο ήρωας σκορπίζει το θάνατο. Η περιγραφή της δράσης του κοντά στον τρωικό ποταμό Ξάνθο ή Σκάμαντρο με τη συνδρομή της Ήρας γίνεται από τον ποιητή με πολύ παραστατικό τρόπο. Μετά από μια μικρή ανάπαυλα, κατά την οποία ο Αχιλλέας ξεχωρίζει δώδεκα παλικάρια της Τροίας για να τα σφάξουν στον τάφο του σκοτωμένου φίλου του, πιάνει και, παρά την ικεσία του, σκοτώνει το γιο του Πρίαμου Λυκάονα, σαρκάζοντας σε βάρος του και μιλώντας περιφρονητικά για τον ποταμό. Σε λίγο σκοτώνει και το σύμμαχο των Τρώων τον Παίονα Αστεροπαίο, που εμψυχώνεται από τον ποταμό. Τότε ο θεοποιημένος ποταμός έχει ένα σύντομο διάλογο με τον Αχιλλέα, στον οποίο παραπονείται για την αφόρητη συσσώρευση πτωμάτων στα νερά του. Σε λίγο αρχίζει μια πάλη του Αχιλλέα με τον ποταμό, που καταδιώκει με τα κύματά του τον ήρωα μέσα στην πεδιάδα. Ο Αχιλλέας επικαλείται θεϊκή βοήθεια και αμέσως προστρέχουν ο Ποσειδώνας και η Αθηνά. Ο πρώτος μιλώντας του μεταμορφωμένος τον ενθαρρύνει. Ο Σκάμαντρος τότε ζητά τη συνδρομή του αδελφού του ποταμού Σιμόεντα και ο Αχιλλέας αντιμετωπίζει νέο σοβαρό κίνδυνο, από τον οποίο τον σώζει η παρέμβαση της Ήρας, που ζητάει από τον Ήφαιστο να ρίξει φλόγα στο ποτάμι. Ο Ήφαιστος κατακαίει την περιοχή και αναγκάζει τον ποταμό να ξαναγυρίσει στην κοίτη του. Ακολουθούν θεομαχίες, που παρακολουθεί ευχαριστημένος ο Δίας. Η Αθηνά χτυπά τον Άρη και την Αφροδίτη, ο Ποσειδώνας απομακρύνει τον Απόλλωνα, η Ήρα χτυπά την Άρτεμη, ο Ερμής υποχωρεί μπροστά στη Λητώ. Τελικά οι θεοί αποσύρονται από το πεδίο της μάχης. Τότε με παρέμβασή του ο βασιλιάς της Τροίας Πρίαμος και με τη συνδρομή του Απόλλωνα κλείνει τον τρωικό στρατό μέσα στα τείχη. Πρόμαχος των Τρώων ο Αγήνορας μονομαχεί με τον Αχιλλέα και σώζεται από τον Απόλλωνα. Η 21η ραψωδία κλείνει με τους Τρώες κλεισμένους στα τείχη τους και τον Αχιλλέα έξω από αυτά.
Ο Αχιλλέας έχει μια συνομιλία με τον Απόλλωνα και προχωρεί ακάθεκτος προς το τείχος της Τροίας. Ο Πρίαμος, βλέποντας τον Έκτορα να περιμένει μπροστά στις Σκαιές πύλες για να αντιμετωπίσει τον Αχιλλέα, τον συμβουλεύει να μην αντιμετωπίσει μόνος του τον Αχιλλέα, για τον οποίο μιλά με μίσος, και προοιωνίζει μεγάλη συμφορά για την πόλη του και για τον εαυτό του αν ο Έκτορας χάσει τη ζωή του. Η βασίλισσα Εκάβη του μιλά με λιγότερα λόγια αλλά στον ίδιο τόνο. Ο Έκτορας δεν κάμπτεται από τα λόγια των γονιών του και μονολογεί: μετανοεί που δε δέχτηκε την πρόταση του Πολυδάμα, αναρωτιέται αν θα ήταν προτιμότερο να προχωρήσουν οι Τρώες σ` ένα συμβιβασμό με τους Έλληνες για να τερματιστεί ο πόλεμος και τελικά αποφασίζει να μείνει εκεί που είναι και να αναμετρηθεί με τον Αχιλλέα. Σε λίγο αρχίζει το κυνηγητό του Έκτορα από τον ακάθεκτο Αχιλλέα. Οι θεοί βλέπουν την πάλη των δυο ηρώων και κάνουν μια μικρή σύσκεψη. Ο Δίας εξουσιοδοτεί την Αθηνά να ενεργήσει όπως νομίζει για την τύχη του Έκτορα. Η παρέμβαση της θεάς γίνεται και στους δύο: ενθαρρύνει τον Αχιλλέα και μεταμορφωμένη εξαπατά τον Έκτορα. Όταν ζυγώνουν οι δυο αντίπαλοι, γίνεται ανταλλαγή λόγων μεταξύ τους και αμέσως ανταλλάσσονται χτυπήματα. Η Αθηνά βοηθά τον Αχιλλέα και ο Έκτορας αντιλαμβάνεται ότι έχει εξαπατηθεί. Τελικά ο Αχιλλέας επιφέρει θανάσιμο πλήγμα στον Έκτορα, που ετοιμοθάνατος παρακαλεί μάταια τον Αχιλλέα για την τύχη του νεκρού σώματός του. Ο Αχιλλέας, μιλώντας στους Έλληνες ηγέτες, αρχικά τους προτρέπει να κάνουν έφοδο εναντίον της Τροίας, αλλά τελικά ζητά να γυρίσουν στο νεκρό Πάτροκλο σέρνοντας εκεί το νεκρό Έκτορα. Και γίνεται ό,τι ζήτησε. Πρώτοι θρηνούν για το νεκρό Έκτορα ο Πρίαμος, η Εκάβη και η Ανδρομάχη.
Ο Αχιλλέας και οι Μυρμιδόνες του στήνουν θρήνο για τον Πάτροκλο. Ακολούθως ο Αχιλλέας οδηγείται στον Αγαμέμνονα, που του παραθέτει δείπνο. Όταν πέφτουν να κοιμηθούν, εμφανίζεται στον ύπνο του Αχιλλέα είδωλο του Πάτροκλου και του μιλά : ζητά να επισπευσθεί η ταφή του, πληροφορεί τον Αχιλλέα για τον επικείμενο θάνατό του και θέλει να βάλουν σε κοινό τάφο τα κόκκαλά τους. Ο Αχιλλέας του το υπόσχεται, προσπαθεί μάταια να τον αγκαλιάσει και μένει παραξενεμένος. Το πρωί της άλλης ημέρας αρχίζει η προετοιμασία της πυράς του Πάτροκλου, στην οποία ο Αχιλλέας κόβει και αποθέτει την κόμη του. Γίνονται προσφορές στην πυρά του Πάτροκλου, ενώ με φροντίδες της Αφροδίτης και του Απόλλωνα μένει άθικτος ο νεκρός Έκτορας. Με παράκληση του Αχιλλέα έρχονται οι άνεμοι Βοριάς και Ζέφυρος και δημιουργούν τεράστια φλόγα, που όταν μαραίνεται, ο Αχιλλέας κοιμάται. Την επόμενη μέρα σβήνεται η πυρά του Πάτροκλου. Ο Αχιλλέας για να τιμήσει το φίλο του αθλοθετεί έπαθλα ιππικών αγώνων πρώτα. Διεξάγεται με συμμετοχή πολλών επώνυμων ηγετών το αγώνισμα της αρματοδρομίας και απονέμονται πέντε βραβεία, με το πέμπτο από αυτά τιμητικό για το γεροντότερο από τους ηγέτες, το βασιλιά της Πύλου Νέστορα. Δεύτερο διεξάγεται το αγώνισμα της πυγμαχίας. Τρίτο στη σειρά είναι το αγώνισμα της πάλης. Τέταρτο είναι το αγώνισμα του δρόμου. Πέμπτο είναι το αγώνισμα της οπλομαχίας. Έκτο είναι το αγώνισμα του δίσκου. Έβδομο είναι το αγώνισμα του τόξου. Και όγδοο είναι το αγώνισμα του ακοντισμού. Με το τελευταίο αυτό αγώνισμα, στο οποίο χωρίς αγώνα ο Αχιλλέας δίνει το πρώτο βραβείο στον Αγαμέμνονα, τελειώνει η 23η ραψωδία.
Ο Αχιλλέας ταλαιπωρεί το νεκρό Έκτορα γύρω από τον τάφο του Πάτροκλου. Ο Απόλλωνας όμως προστατεύει το νεκρό Έκτορα. Και τη δωδέκατη μέρα θέτει το θέμα στη συνέλευση των θεών ο Απόλλωνας και, παρά την αντίρρηση της Ήρας, ο Δίας στέλνει την Ίριδα να καλέσει στον Όλυμπο τη Θέτιδα. Η Θέτιδα ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του Δία, που της ζητά να πείσει τον Αχιλλέα να αποδώσει στους δικούς του το νεκρό Έκτορα παίρνοντας λύτρα. Η Θέτιδα πηγαίνει αμέσως στο στρατόπεδο των Ελλήνων και πείθει τον Αχιλλέα. Εξάλλου ο Δίας στέλνει την Ίριδα, που ενθαρρύνει τον Πρίαμο να συναντήσει τον Αχιλλέα. Ο Τρωαδίτης βασιλιάς συζητά το μήνυμα του Δία με τη βασίλισσα Εκάβη, που δε μπορεί να τον αποτρέψει από την απόφασή του να συναντήσει τον Αχιλλέα. Ετοιμάζεται και αναχωρεί από την Τροία με ένα συνοδό και με πλούσια λύτρα, αφού με πρωτοβουλία της Εκάβης έχει γίνει σπονδή. Στο δρόμο του προς το ναυτικό στρατόπεδο των Ελλήνων τον συναντά από το Δία ο Ερμής, μεταμορφωμένος και τον ενθαρρύνει και, αφού κοιμίζει τους Έλληνες φρουρούς, φέρνει τον Πρίαμο μπροστά στη σκηνή του Αχιλλέα και του αποκαλύπτει τελικά την ταυτότητά του. Φτάνοντας μπροστά στον Αχιλλέα ο Πρίαμος κάνει όλους, ακόμα και τον Αχιλλέα να τα χάσουν και ύστερα κάνει ένα μακρύ διάλογο με τον Αχιλλέα : ο Πρίαμος πείθει τον Αχιλλέα να του παραδώσει το νεκρό γιο του και να κάνει μαζί του πολυήμερη εκεχειρία για να γίνει με άνεση ο ενταφιασμός του Έκτορα. Τελικά ο Πρίαμος γυρίζει στην Τροία και εκεί στήνεται θρήνος με εναλλαγή τριών γυναικών : της γυναίκας του νεκρού ήρωα Ανδρομάχης, της μητέρας του Εκάβης και της νύφης του Ελένης. Η Ιλιάδα κλείνει με την πυρά και την ταφή του Έκτορα.