alexmandis - Poteins & Carbohydrates

ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

Οι πρωτεΐνες ( ή λευκώματα ) είναι σύνθετες οργανικές ουσίες που, εκτός από άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο, περιέχουν άζωτο ( Ν ), θείο, φώσφορο και σίδηρο. Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από το ¨ πρώτος ¨, που καθορίζει την πρωταρχική τους σημασία για κάθε κύτταρο. Το αίμα μας περιέχει πολλές πρωτεΐνες, που η δουλειά τους είναι να δεσμεύουν διάφορες χημικές ουσίες ή μόρια και να τα μεταφέρουν σε άλλα σημεία του σώματος.
Οι πρωτεΐνες είναι μεγάλα μόρια, τα οποία όταν διασπώνται στο έντερο, δίνουν μικρότερες ενώσεις, που ονομάζονται αμινοξέα ۠ έτσι, σχηματίζονται από συνένωση πολλών μικρότερων μορίων, τα αμινοξέα. Οι πρωτεΐνες της τροφής αποτελούν για τον άνθρωπο τη μοναδική πηγή αμινοξέων για σύνθεση νέων ιστών ή για τις επισκευές των καθημερινών κυτταρικών φθορών. Για να αξιολογήσουμε τη θρεπτική αξία μιας τροφής σε πρωτεΐνες, θα πρέπει να αναλύουμε τη βιολογική αξία της πρωτεΐνης. Αν αυτή ( η πρωτεΐνη ) σε μια τροφή περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, είναι υψηλής βιολογικής αξίας ( κρέας, ψάρι, γάλα, τυρί, αβγό ), διαφορετικά είναι χαμηλής βιολογικής αξίας ( τρόφιμα φυτικής προέλευσης, όπως τα όσπρια και τα χορταρικά ).

Πηγές πρωτεϊνών : κρέας, ψάρι, γάλα, τυρί, αβγό, δημητριακά ۠ όσπρια, χορταρικά κ.ά.

Όταν η παροχή πρωτεϊνών στον οργανισμό είναι χαμηλή, είναι πιθανό να χαθεί μυικός ιστός, γιατί δεν υπάρχει αρκετή πρωτεΐνη να αναπληρώσει αυτήν ( την πρωτεΐνη ) που χάθηκε ( αρνητικό ισοζύγιο αζώτου ). Σε περίπτωση παρατεταμένης λήψης μεγάλων ποσοτήτων πρωτεϊνών, υπάρχει κίνδυνος βλάβης στο συκώτι και στα νεφρά.
Οι ανάγκες σε λίπη μπορούν να καλυφθούν από υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Για να ληφθούν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, θα πρέπει να καταναλώνουμε ποικιλία φυτικών και ζωικών τροφών, γιατί κάθε τροφική πηγή έχει διαφορετική ποιότητα και ποσότητα αμινοξέων.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Οι πρωτεΐνες :

1. είναι βασικές ουσίες, που χρειάζεται το σώμα για την ανάπτυξη αλλά και για την αποκατάσταση των κατεστραμμένων κυττάρων
2. είναι συστατικά όλων των κυττάρων, σχηματίζουν τα συσταλτά στοιχεία όλων των μυών, σχηματίζουν τα ένζυμα, που είναι απαραίτητα για την απελευθέρωση ενέργειας και τη διατήρηση της ζωής και παίρνουν μέρος στη σύνθεση των ορμονών
3. εκτελούν διάφορες λειτουργίες σημαντικές για τον οργανισμό, όπως η αιμοσφαιρίνη που μεταφέρει οξυγόνο, η ινσουλίνη που ρυθμίζει το μεταβολισμό των σακχάρων
4. χρησιμεύουν για την κατασκευή διαφόρων μερών και οργάνων του σώματος, ξεκινώντας από τα κύτταρα και τις μεμβράνες του ( το κολλαγόνο και η ελατίνη βρίσκονται στα κόκαλα και στους τένοντες, και η κερατίνη είναι πρωτεΐνη που βρίσκεται στις τρίχες και τα νύχια )
5. χρησιμεύουν στην πέψη και βοηθούν στην παραγωγή αντισωμάτων, που καταπολεμούν τις λοιμώξεις
6. βοηθούν στην εκτέλεση μυικών εργασιών ( μυοσίνη, ακτίνη ) και έχουν αποθηκευτικό ρόλο ( π.χ. η καζεΐνη του γάλατος αποθηκεύει φώσφορο και ασβέστιο ).

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ

Οι υδατάνθρακες αποτελούνται από άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο ( στις πιο απλές μορφές ), και ο χημικός τους τύπος μοιάζει με αυτόν του νερού ( γι` αυτό ονομάστηκαν υδατάνθρακες ).
Οι υδατάνθρακες είναι τα σάκχαρα και τα άμυλα ۠ βασική πηγή ενέργειας για τον άνθρωπο, και δίνουν 4 θερμίδες για κάθε γραμμάριο. Είναι, επίσης, απαραίτητοι για την καλή λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος. Οι υδατανθρακούχες τροφές περιέχουν συχνά και βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικές ουσίες, συστατικά με πολύ ευνοϊκές επιδράσεις στην υγεία μας. Τους βρίσκουμε σε όλες τις τροφές που περιέχουν ζάχαρη ( μπισκότα, κέικ κ.ά. ) και σε αυτές που περιέχουν άμυλο ( ψωμί, μακαρόνια, ρύζι, όσπρια ). Υπάρχουν και οι σύμπλοκοι υδατάνθρακες στα φρούτα και στα λαχανικά.
Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει πολύ μικρή αποθηκευτική δυνατότητα υδατανθράκων. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει, σχεδόν σε καθημερινή βάση, να παίρνουμε ικανά ποσά αυτών ( των υδατανθράκων ) με τη διατροφή μας.

Πηγές υδατανθράκων : ψωμί, ρύζι, πατάτες, γαλακτοκομικά, μέλι, ζάχαρη, όσπρια, λαχανικά, φρούτα, δημητριακά κ.ά.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Οι υδατάνθρακες :

1. Συμμετέχουν σε μια πληθώρα λειτουργιών του οργανισμού, που στόχο έχουν την εξασφάλιση και την παροχή ¨ ενεργειακών καυσίμων ¨
2. Συμβάλλουν στη διαδικασία μεταβολισμού του λίπους ( το λίπος καίγεται στη φλόγα των υδατανθράκων )
3. Συμβάλλουν στην ανάπτυξη ιστών, αλλά και στην επούλωση τους ( όταν αυτοί είναι τραυματισμένοι )
4. Αποτελούν τη μοναδική πηγή ενέργειας του εγκεφάλου ( γλυκόζη )
5. Βοηθούν στην απορρόφηση κάποιων ανόργανων στοιχείων, κυρίως ασβεστίου και φωσφόρου.

Οι πρωτεΐνες και οι υδατάνθρακες μπορούν να μεταβολιστούν σε λίπη, όταν βρίσκονται σε περίσσεια. Αποθηκεύονται στη συνέχεια ως υποδόριο λίπος κάτω από το δέρμα, σε διάφορα μέρη του σώματος, όπως είναι η κοιλιά.

Πρωτεΐνες : πολλά αμινοξέα = πρωτεΐνη
Αποτελούνται από : υδρογόνο, οξυγόνο, άνθρακα, άζωτο, θείο, φώσφορο, σίδηρο.
Πηγές : κρέας, ψάρι, γάλα, τυρί, αβγό, δημητριακά ۠ όσπρια, χορταρικά, κ.ά.

Υδατάνθρακες : οι τροφές με υδατάνθρακες περιέχουν συχνά και πρωτεΐνες. Οι υδατάνθρακες είναι τα σάκχαρα και τα άμυλα.
Αποτελούνται από : υδρογόνο, άνθρακα, οξυγόνο.
Πηγές : ψωμί, ρύζι, πατάτες, γαλακτοκομικά, μέλι, ζάχαρη, δημητριακά, όσπρια, λαχανικά, φρούτα κ.ά.

ΜΑΓΝΗΣΙΟ

Το μαγνήσιο ( Mg ) είναι το 4ο αφθονότερο μεταλλικό στοιχείο στο σώμα και είναι σημαντικό για την καλή υγεία. Περίπου το 50% του συνολικού μαγνησίου βρίσκεται στα κόκαλα. Το άλλο μισό βρίσκεται κυρίως μέσα στα κύτταρα των ιστών και των οργάνων. Μόνο το 1% βρίσκεται στο αίμα. Ακόμη, περιλαμβάνεται σε πάνω από 300 ουσιαστικές μεταβολικές αντιδράσεις ( ο μεταβολισμός των υδατανθράκων και των λιπών για να παραχθεί ενέργεια, απαιτεί πολυάριθμες χημικές αντιδράσεις, που εξαρτώνται από το μαγνήσιο.

Πηγές μαγνησίου : λαχανικά ( ιδιαίτερα το σπανάκι ), φασόλια, μπιζέλια, ξηροί καρποί ( ιδιαίτερα τα καρύδια ), φρούτα ( ιδιαίτερα οι μπανάνες ), δημητριακά ολικής άλεσης, ηλιόσποροι, ποπ – κορν κ.ά.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Το μαγνήσιο :

1. Διατηρεί την κανονική λειτουργία των μυών και των νεύρων
2. Διατηρεί τον καρδιακό ρυθμό σταθερό
3. Κρατά τα κόκαλα γερά και βοηθά στην κατασκευή των οστών
4. Ρυθμίζει τα επίπεδα ζάχαρης του αίματος και προωθεί την κανονική πίεσή του
5. Συμβάλλει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του οργανισμού
6. Εμπλέκεται στον ενεργειακό μεταβολισμό και την πρωτεϊνική σύνθεση
7. Παρεμποδίζει διάφορες αναταραχές, όπως η υπέρταση, η καρδιαγγειακή πάθηση και ο διαβήτης
8. Απαιτείται για την ενεργό μεταφορά ιόντων, όπως το κάλιο και το ασβέστιο, στις μεμβράνες των κυττάρων
9. Βοηθάει τη μνήμη και τις δυνατότητες μάθησης

ΑΣΒΕΣΤΙΟ

Το ασβέστιο ( Ca ) είναι το πιο κοινό μεταλλικό στοιχείο στο ανθρώπινο σώμα. Περίπου το 99% του ασβεστίου στο σώμα βρίσκεται στα κόκκαλα και τα δόντια, ενώ το άλλο 1% βρίσκεται στο αίμα και το μαλακό ιστό. Οι φυσιολογικές λειτουργίες του ασβεστίου είναι τόσο ζωτικής σημασίας στην επιβίωση, ώστε το σώμα θα αφαιρέσει τα μεταλλικά άλατα από το οστό για να διατηρήσει τα κανονικά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, όταν η πρόσληψη ασβεστίου είναι ανεπαρκής. Κατά συνέπεια, το επαρκές ασβέστιο στη διατροφή είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στη διατήρηση ενός υγιή σκελετού.

Πηγές ασβεστίου : γαλακτοκομικά ( γάλα, γιαούρτι, τυρί ), πράσινα φασόλια, σαρδέλες, ξερά σύκα, μούσλι κ.ά.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Το ασβέστιο :

1. Είναι σημαντικό δομικό στοιχείο στα κόκκαλα και τα δόντια
2. Βοηθά στη συστολή και τη χαλάρωση των αγγείων του αίματος, καθώς και στη μετάδοση ερεθισμάτων στα νεύρα
3. Βοηθά στη συστολή των μυών και στην έκκριση ορμονών, όπως η ινσουλίνη
4. Παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διαδικασία σταματήματος της αιμορραγίας ( τα ιόντα του ασβεστίου ενεργοποιούν θρομβωτικούς παράγοντες για να χτίσουν το θρόμβο και να σταματήσουν την αιμορραγία )

Η καθημερινή πρόσληψη ασβεστίου δεν πρέπει να ξεπερνά τα 1.500mg / ημέρα, γιατί εμφανίζονται συμπτώματα τοξικότητας ( εξασθένηση της λειτουργίας των νεφρών, μείωση απορρόφησης άλλων μεταλλικών στοιχείων κ.ά. ).-